Hela anghyfreithlon

Mae hela yn cynnwys cwrso, dal neu ladd unrhyw aderyn neu anifail.

Nid pob math o hela sy’n anghyfreithlon, ond mae yna lawer o ddeddfau a chyfyngiadau cyfreithiol sy'n helpu i ddiogelu bywyd gwyllt. Gall hela anghyfreithlon gynnwys hela y tu allan i dymor agored, defnyddio maglau neu arfau sy'n achosi dioddefaint diangen, neu hela heb drwydded arbennig.

Nid hela yn unig sy’n drosedd anghyfreithlon.  Rydych chi’n torri'r gyfraith hefyd os byddwch chi:

• yn helpu mewn helfa anghyfreithlon, fel caniatáu i helwyr ddefnyddio'ch tir neu ddarparu cŵn iddyn nhw
• yn gwylio neu’n bresennol mewn helfa anghyfreithlon

Gall fod yn anodd gwybod pryd mae hela yn anghyfreithlon. Mae gan wahanol anifeiliaid ac adar gyfreithiau gwahanol i'w hamddiffyn. Os ydych chi'n bwriadu mynd i hela, mae'n bwysig eich bod chi'n gwybod beth cewch chi a beth na chewch chi ei wneud.

Adar gwyllt

Mae hela adar gwyllt yn cynnwys:

• saethu
• maglu
• gwenwyno
• lladd trwy unrhyw fodd arall

Mae'n anghyfreithlon hela aderyn gwyllt os:

• nad yw'n dymor ar gyfer eu hela nhw
• nad oes ganddyn nhw dymor hela
• ydych chi’n hela ar dir rhywun arall heb ei ganiatâd
• ydych chi’n defnyddio arfau tanio heb drwydded

Adar hela

Mae adar hela yn cynnwys ffesantod, petris a grugieir, fel maen nhw wedi’u diffinio gan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981. Ymdrinnir â hela adar hela gan Ddeddf Hela 1831.

Mae gan adar hela eu tymor agored eu hunain.

Mae’n anghyfreithlon:

• hela adar hela y tu allan i'w tymor agored
• hela ar dir heb ganiatâd ysgrifenedig y tirfeddiannwr
• hela ar ddydd Sul, Dydd Nadolig, neu liw nos
• defnyddio arfau tanio heb drwydded

Ceirw

Mae ceirw yn rhywogaeth warchodedig, yn unol â Deddf Ceirw 1991.

Mae'n anghyfreithlon:

• hela ceirw ar dir heb ganiatâd y tirfeddiannwr
• mynd â charcasau ceirw o dir heb ganiatâd y tirfeddiannwr
• hela ceirw â gwaywffyn, saethau neu’r tebyg, boed yn cael eu defnyddio fel arfau eu hunain ynteu mewn arf tanio
• hela ceirw gan ddefnyddio gwenwyn, deunydd llacio cyhyrau neu gyffuriau sy'n eu gwneud yn gysglyd neu’n ddryslyd
• hela ceirw gan ddefnyddio bwledi neu getris sy'n cynnwys cyffuriau syfrdanu, gwenwyn a deunydd llacio cyhyrau
• defnyddio trapiau, maglau neu abwyd wedi'i wenwyno
• hela ceirw gwyllt yn ystod eu tymor caeedig neu liw nos, oni bai bod gennych drwydded i wneud hynny, neu fod y ceirw yn niweidio'ch tir (gall tirfeddiannwr awdurdodi rhywun i ladd y ceirw pan fydd tir y tirfeddiannwr yn cael ei ddifrodi)
• dal ceirw ar gyfer gwyddoniaeth, addysg neu i’w hadleoli heb drwydded arbennig

Nid yw ceirw Muntjac yn cael eu diogelu gan dymor agored, a hynny am fod ceirw Muntjac yn bridio drwy'r flwyddyn.

Ysgyfarnod a chwnigod

Mae'n anghyfreithlon hel ysgyfarnogod a chwningod os:

• nad chi yw'r tirfeddiannwr
• nad oes gennych chi ganiatâd perthnasol gan y tirfeddiannwr
• yw hi y tu allan i’r tymor, a chithau’n hela ar rostiroedd neu dir heb ei amgáu

Cewch saethu ysgyfarnogod a chwningod ar eich tir eich hun gan amlaf, os oes gennych y drwydded cywir ar gyfer arfau tanio. Gweler 'Hela ag arfau tanio’ ar y dudalen Mathau o hela sy'n anghyfreithlon i gael rhagor o wybodaeth.

Rhywogaethau eraill sydd wedi'u gwarchod

Oni bai bod gennych chi esemptiadau arbennig, mae'n anghyfreithlon hela, dal a lladd unrhyw un neu ragor o'r canlynol:

• ystlumod
• gwiwerod coch
• dyfrgwn
• cathod gwyllt
• pathewod
• llygod y dŵr
• afancod
• llamhidyddion
• dolffiniaid
• morfilod