Troseddau adar
Yn y DU mae pob aderyn gwyllt, eu nythod, a’u hwyau wedi’u diogelu gan y gyfraith. Mae yn erbyn y gyfraith i ladd, anafu neu gymryd adar gwyllt yn fwriadol, oni bai bod hyn yn cael ei wneud dan drwydded. Gall troseddau arwain at ddedfryd o hyd at chwe mis o garchar.
Er gwaethaf hyn, mae llawer o rywogaethau’n cael eu saethu, eu gwenwyno a’u trapio yn anghyfreithlon, a bydd nythod yn cael eu haflonyddu hefyd. Mae’r rhywogaethau hyn yn aml yn cynnwys adar ysglyfaethus megis:
- eryrod aur
- hebogiaid tramor
- bwncathod
- barcutiaid coch
- bodaod tinwyn
Sut i adnabod trosedd adar
Gallwch helpu i atal troseddau adar drwy gadw llygad am weithgarwch amheus, safleoedd abwyd gwenwynig, a ‘trapiau polyn’ anghyfreithlon, a ddefnyddir i ddal adar ysglyfaethus cyn i’r trapiwr ddychwelyd i’w lladd.
Os byddwch yn gweld unrhyw un o’r canlynol, gall fod o ganlyniad i drosedd adar:
- adar ysglyfaethus marw yn gorwedd wrth ymyl colomennod, cwningod neu ffesantod marw, neu abwydau gwenwynig eraill. Rhaid i chi beidio â chyffwrdd â’r rhain
- adar ysglyfaethus byw sydd wedi’u dal mewn unrhyw drap
- unrhyw drapiau sbring nad ydynt wedi’u gosod mewn twnnel cawell neu strwythur twnnel caeedig arall
- unrhyw ‘drapiau polyn’, sef trapiau sbring wedi’u gosod ar bostyn
Gall adar farw o achosion naturiol, yn enwedig ffliw adar yn y blynyddoedd diwethaf. Oherwydd hyn, mae’n bwysig dros ben nad ydych yn cyffwrdd ag unrhyw adar marw, ond dylech eu riportio.
Darganfod mwy am hela anghyfreithlon
Beth i’w wneud os ydych yn gweld trosedd
Os ydych yn dod ar draws ar draws aderyn marw neu wrthrych amheus, gallai hwn fod yn lleoliad trosedd bywyd gwyllt. Gall pob darn o wybodaeth fod yn hollbwysig wrth erlyn troseddwr.
Dylech
- dynnu llun os gallwch, neu wneud braslun cyn gynted â phosibl
- tynnu lluniau o’r ardal o gwmpas ac unrhyw dirnodau i helpu swyddogion i ganfod lleoliad y drosedd
- defnyddio darn arian neu lyfr nodiadau i ddangos graddfa os ydych yn tynnu llun gwrthrych, ond peidiwch â tharfu ar unrhyw beth
- nodi’r lleoliad mor gywir â phosibl drwy gyfeirnod grid, GPS, neu what3words
- nodi disgrifiad unrhyw un a ddrwgdybir ac unrhyw rifau cerbydau
- nodi’r amser a’r dyddiad a beth ddigwyddodd
Ni ddylech
- darfu ar y safle drwy gerdded o gwmpas yn ddiangen a sathru ar dystiolaeth bosibl
- symud unrhyw beth
- cyffwrdd ag unrhyw drapiau, adar marw, neu abwydau gwenwynig a amheuir. Mae llawer o wenwynau, megis carbuforan, yn hynod beryglus hyd yn oed mewn symiau bach iawn a gallant gael eu hamsugno drwy’r croen
- mynd at unrhyw un yr ydych yn amau sy’n cyflawni trosedd, gan y gallai droi’n dreisgar neu’n ymosodol
Ei riportio
Os ydych yn gweld rhywbeth anghyfreithlon neu amheus, gallwch eu riportio ar-lein.
Os yw’r drosedd neu drosedd a amheuir yn cael ei chyflawni ar y pryd, ffoniwch 999 ar unwaith. Peidiwch byth â mynd at y sawl a ddrwgdybir eich hun gan y gallant ymateb yn dreisgar.
Os nad yw trosedd neu’r drosedd a amheuir yn digwydd mwyach, defnyddiwch rif di-argyfwng cenedlaethol yr heddlu 101.
Pan fyddwch wedi’ch cysylltu â’r heddlu, gofynnwch i siarad â swyddog troseddau bywyd gwyllt a gwnewch yn siŵr eich bod yn cael ‘rhif riportio digwyddiad’.
Ffyrdd eraill o riportio
Os ydych am riportio trosedd yn ddienw, gallwch ffonio Crimestoppers ar 0800 555 111.
Gallwch riportio achosion a amheuir o blaladdwyr a gwenwyno i’r Cynllun Ymchwilio i Ddigwyddiadau Bywyd Gwyllt (WIIS) ar 0800 321600.
Gwybodaeth Ychwanegol
Canllawiau ar drapio cyfreithlon
Gelir defnyddio amrywiaeth o drapiau cawell a sbring, ynghyd â maglau, yn gyfreithlon i reoli rhai mamaliaid ac adar.
Cofiwch, os byddwch yn eu difrodi, efallai y byddwch yn cyflawni trosedd o ddifrod troseddol.