Beth sy'n digwydd ar ôl y treial?
Yn yr adran hon:
| 1. Beth i'w ddisgwyl fel dioddefwr neu dyst i drosedd |
| 2. Beth sy'n digwydd ar ôl ichi riportio trosedd? |
| 3. Cynllun Hawl Dioddefwyr i Adolygiad |
| 4. Rhoi datganiad tyst neu ddatganiad dioddefwr |
| 5. Mynd i'r llys |
| 6. Beth sy'n digwydd ar ôl y treial? |
| 7. Mudiadau cymorth i ddioddefwyr a thystion |
Ar ôl y treial, bydd yr Uned Gofal Tystion yn dweud canlyniad eich achos wrthoch chi. Os bydd y diffynnydd yn cael ei ddyfarnu:
- yn ddieuog, mae hyn yn golygu na allai’r cyhuddiad yn erbyn y diffynnydd gael ei brofi y tu hwnt i amheuaeth resymol
- yn euog, bydd y barnwr neu'r ynadon yn penderfynu ar ei ddedfryd
Bydd y rheswm dros y ddedfryd yn cael ei esbonio i chi. Os bydd y diffynnydd yn apelio yn erbyn ei gollfarn neu ei ddedfryd, byddwch yn cael gwybod am yr apêl a'i chanlyniad.
Apelio yn erbyn dedfryd
Os ydych chi’n credu bod dedfryd yn rhy isel, gallwch ofyn iddi gael ei hadolygu gan Swyddfa’r Twrnai Cyffredinol. Mae angen ichi ofyn am adolygiad, mewn ysgrifen, o fewn 28 diwrnod ar ôl i’r llys benderfynu ar y ddedfryd.
I gael rhagor o wybodaeth am apeliadau, ewch i wefan llywodraeth y Deyrnas Unedig neu GEG.
Cynllun Cyswllt â Dioddefwyr (VCS)
Bydd rhywun yn gofyn a hoffech chi ymuno â'r Cynllun Cyswllt â Dioddefwyr:
- os ydych chi wedi dioddef trosedd dreisgar neu rywiol
ac - os yw'r troseddwr yn cael ei ddedfrydu i 12 mis neu fwy yn y carchar (neu'n cael ei gadw yn yr ysbyty i gael triniaeth o dan Ddeddf Iechyd Meddwl 1983)
Cewch lythyr gan y Gwasanaeth Prawf Cenedlaethol (NPS) yn gofyn a hoffech chi ymuno â'r Cynllun Cyswllt â Dioddefwyr. Os byddwch yn ymuno, fe gewch chi Swyddog Cyswllt Dioddefwyr a fydd yn rhoi gwybod ichi am unrhyw newidiadau yn nedfryd y troseddwr, er enghraifft os caiff ei symud i garchar agored, neu sut a phryd y caiff ei ryddhau.
Fyddwch chi ddim yn cael gwybod ble mae'r troseddwr yn cael ei ddal.
Gall y Cynllun Cyswllt â Dioddefwyr hefyd siarad ar eich rhan yng ngwrandawiad Bwrdd Parôl y troseddwr. Gallant roi eich adborth ar unrhyw 'amodau trwydded', sef y rheolau mae'n rhaid i'r troseddwr eu dilyn os a phryd y caiff ei ryddhau ar barôl, er enghraifft peidio â chysylltu â chi a'ch teulu.
Os penderfynwch chi beidio ag ymuno â'r VCS pan ofynnir i chi amdano ond eich bod yn newid eich meddwl wedyn, neu os nad oes neb wedi gofyn ichi ond eich bod yn meddwl yr hoffech chi ymuno, gallwch anfon neges ebost at y Cynllun Cyswllt â Dioddefwyr.
Cyfiawnder adferol
Fel dioddefwr, efallai y byddwch yn gallu cymryd rhan mewn 'cyfiawnder adferol', os yw'r troseddwr yn pledio'n euog.
Mae cyfiawnder adferol yn gadael i ddioddefwyr troseddau ddweud wrth y troseddwr sut mae'r drosedd wedi effeithio arnyn nhw, yn rhoi cyfle i'r troseddwr egluro pam eu bod nhw wedi cyflawni'r drosedd ac yn gyfle i'r ddau siarad am ffyrdd o unioni pethau.
Gall hwn fod yn gyfarfod wyneb yn wyneb neu lythyr, cyfweliad wedi'i recordio neu fideo.
Mae cyfiawnder adferol yn cael ei ddefnyddio ar gyfer unrhyw fath o drosedd ac ar unrhyw adeg yn y broses cyfiawnder troseddol, gan gynnwys os yw'r troseddwr yn treulio dedfryd yn y carchar.
I gael rhagor o wybodaeth, ewch i wefan y Restorative Justice Council.
Os ydych chi’n credu bod eich hawliau fel dioddefwr neu dyst heb gael eu bodloni
Gallwch gwyno os nad ydych chi’n fodlon ar wasanaeth neu os na allwch gael gwasanaeth y mae arnoch ei angen. Gallwch gwyno'n uniongyrchol i'r gwasanaeth (e.e. cwyno i’r heddlu neu GEG).
Os nad ydych chi’n fodlon ar yr hyn maen nhw’n ei ddweud, gallwch wneud cwyn i Ombwdsmon y Senedd a’r Gwasanaeth Iechyd.
Sut gall dioddefwyr troseddau wneud cais am iawndal
Os ydych chi wedi dioddef trosedd sydd wedi'ch gadael ag anaf, neu ag eiddo sydd wedi'i golli neu wedi’i ddifrodi, gallwch wneud cais am iawndal.