Datganiad Heddlu De Cymru - Llofruddiaethau Clydach

Cynhaliodd Heddlu De Cymru ymchwiliad helaeth i farwolaethau Mandy Power, ei dwy ferch Katie ac Emily, a'i mam Doris Dawson yng Nghlydach yn 1999.

Yr ymchwiliad hwn i lofruddiaeth oedd yr ymchwiliad mwyaf a mwyaf cymhleth a gynhaliwyd gan heddlu yng Nghymru erioed, ac fel rhan o'r ymchwiliad, cymerwyd dros 4,500 o ddatganiadau, cafodd yr ystafell ddigwyddiadau 1,500 o negeseuon gan aelodau o'r cyhoedd, ymwelwyd â bron 2,000 o gartrefi a chafodd dros 3,700 o arddangosion eu hatafaelu i'w harchwilio.

Yn 2002, cafodd David Morris ei euogfarnu o'r llofruddiaethau drwy reithfarn unfrydol yn Llys y Goron Abertawe. Cafodd ei euogfarn ei gwrthdroi yn dilyn apêl.

Cynhaliwyd aildreial yn Llys y Goron Casnewydd yn 2006 a chafodd Morris ei euogfarnu am yr eildro. Cafodd ei ddedfrydu i garchar am oes.

Cafodd y mater ei ystyried gan y Comisiwn Adolygu Achosion Troseddol mor ddiweddar â 2018. Yn dilyn adolygiad trylwyr o ddeunydd yr achos, penderfynodd y Comisiwn beidio â'i gyfeirio at y Llys Apêl.

Ym mis Tachwedd 2020, cysylltodd cynrychiolwyr cyfreithiol David Morris â Heddlu De Cymru gan ofyn iddo ryddhau arddangosion amrywiol o'r ymchwiliad er mwyn i'w gwyddonwyr fforensig eu hasesu ymhellach.

Mae'r cais hwn wedi cael ei ystyried yn ofalus ac mae'r heddlu wedi penderfynu cymryd camau cymesur, a fydd yn golygu penodi uwch swyddog ymchwilio annibynnol a gwyddonydd fforensig annibynnol i oruchwylio adolygiad fforensig o'r meysydd penodol y mae cynrychiolwyr cyfreithiol David Morris yn cyfeirio atynt.

Nid yw'r penderfyniad i gynnal adolygiad fforensig yn gyfystyr ag ailagor yr achos nac ailymchwilio i'r llofruddiaethau, ac nid yw ychwaith yn dangos unrhyw amheuaeth ynghylch euogfarn David Morris na'r adolygiadau dilynol o'r achos. Cafwyd David Morris yn euog, a hynny'n unfrydol, gan reithgor ar sail cryfder achos yr erlyniad, ac nid yw adolygiadau annibynnol gan y Comisiwn Adolygu Achosion Troseddol wedi dod o hyd i unrhyw dystiolaeth newydd.

Yn sgil y ffordd y mae technoleg fforensig wedi datblygu, efallai y byddwn nawr mewn sefyllfa i ateb rhai o'r cwestiynau a godwyd am faterion fforensig yn yr achos hwn. Drwy benodi uwch swyddog ymchwilio annibynnol o heddlu arall, a gwyddonydd fforensig annibynnol, gellir sicrhau bod yr adolygiad yn cael ei gynnal mewn modd annibynnol.

Eu rôl fydd darparu argymhellion i Heddlu De Cymru yn seiliedig ar eu canfyddiadau.

Fel rhan o'r broses hon, bydd Heddlu De Cymru hefyd yn gofyn am ddeunydd sydd wedi'i archwilio'n fforensig yn barod gan y Comisiwn Adolygu Achosion Troseddol fel rhan o'i adolygiadau.

Rhaid i ni gofio effaith y blynyddoedd o ymgyrchu a chodi cwestiynau am euogfarn David Morris ar deulu Doris Dawson, Mandy Power a'r ddwy ferch fach.

Mae pob erthygl papur newydd a sylw ar y cyfryngau cymdeithasol yn dwyn atgofion ofnadwy, felly gwnaed y penderfyniad hwn gan obeithio y bydd yr adolygiad fforensig hwn yn helpu'r teulu i symud ymlaen ar ôl mwy nag 20 mlynedd ers colli eu hanwyliaid, ac yn ateb y cwestiynau a ofynnir gan eraill unwaith ac am byth. Mae'r teulu wedi cael gwybod am y penderfyniad hwn ac maent yn cefnogi'r gwaith a wneir yn llawn.

Rydym yn parhau i feddwl am y teuluoedd a'r bobl eraill y mae'r achos hwn wedi effeithio arnynt, ac yn cydnabod yr effaith sylweddol y mae'n parhau i'w chael arnynt.