Pobl HDC

Flynyddoedd yn ôl, roeddwn i'n rhan o dîm achub bywydau ac roedd rhai ohonom yn hoffi cerdded felly fe wnaethom ni benderfynu gwneud Her y Tri Chopa a chodi ychydig o arian. Gwnaethom ni hynny ac un noson wrth i ni sgwrsio dros botel o wîn dywedodd rhywun 'Dylem ni wneud Kilimanjaro nesaf'.

Ar yr adeg honno roedd un unigolyn o'r grŵp yn mynd drwy driniaeth canser ac felly roedd gwneud hyn ar gyfer Felindre yn ddewis amlwg i ni. Datblygodd o'r fan honno.

Ar y pryd roeddwn i'n gweithio mewn asiantaeth deithio felly fe wnes i ymdrin â phopeth arall – y fisâu, a'r trefniadau i gyd. Nid oeddem ni am i'r arian y gwnaethom ei godi dalu tuag at ein taith felly gwnaethom godi arian am ddwy flynedd a chynilo ar ei gyfer – a hyfforddi wrth gwrs. Roedd fy nghi i wrth ei fodd â'r adeg honno oherwydd roeddwn i'n cerdded Pen y Fan yn aml.

Roedd wyth ohonom ni ac fe godom ni £44,000 ar gyfer Felindre. Gwnaethom eistedd i lawr â phennaeth yr elusen a thrafod yr hyn roeddent eu hangen, a gwnaethom dalu i gael WiFi wedi'i osod drwy'r ysbyty, oherwydd nid oedd ganddynt WiFi ar y pryd, a thalu am dair blynedd o gynnal a chadw'r system hefyd. Golyga y gallai bobl fynd yno a chynnal y cyswllt â'u teulu a'r byd y tu allan, rhywbeth sy'n achubiaeth i bobl sy'n cael triniaeth.

Pan roedd pobl yn cofrestru ar y WiFi ar y pryd, roedd yn dangos llun bach ohonom ni ac yn egluro o le daeth y WiFi, felly roedd hynny'n garedig iawn. Roedd hynny ddeg mlynedd yn ôl, ac felly mae'n siŵr ei fod wedi mynd erbyn heddiw, ond roeddem ni'n falch iawn o hynny.

Roedd y ddringfa ei hun yn anhygoel, rydych chi'n gweld pob math o dirwedd. Ar y diwrnod cyntaf rydych yn cyrraedd 3,500 troedfedd a'r gwersyll cychwyn yw hwnnw. Rydych yn cael porthorion ac maent yn anhygoel, maent yn gwneud popeth ar eich cyfer. Byddent yn rhedeg heibio yn eu sandalau tra eich bod chi'n gwisgo gêr cerdded llawn, ac maent yn cario eich bagiau ar eich cefnau, y pebyll, yr holl fwyd a'u pethau nhw. Byddai tro'r diwrnod yn dod i'w derfyn a byddent wedi gosod gwersyll. Roedd yn anhygoel. Cawsom ein bwydo, cawsom ddŵr, roedd gennym babell toiled, roedden nhw'n gwneud popeth, dim ond canolbwyntio ar gwblhau'r ddringfa roedd yn rhaid i ni ei wneud.

Roedd y diwrnod olaf yn anodd iawn. Gwnaethom gerdded am tua chwe awr, cyrraedd y gwersyll cychwyn olaf, ac maen nhw'n dweud wrthych am orffwys ond rydych chi mor agos at y diwedd fel nad ydych yn mynd i orffwys. Yna rydych yn codi ac mae'n dywyll a dyma pryd rydych yn dechrau dringo'r copa. Heblaw am fflashlampau pen mae hi'n dywyll fel y fagddu ac ni allwch weld unrhyw beth.

Mae'n anodd ei ddisgrifio ond dydych chi ddim hyd yn oed yn cerdded yn syth am ei bod mor serth. Mae'n rhaid i chi gerdded igam ogam rywsut, a phan fyddwch chi'n edrych i fyny mae fel coeden Nadolig yn gwneud ei ffordd ar draws y mynydd. Mae gan y porthorion gân y maent yn ei chanu, llafargan anogol Affricanaidd, a dyma'r unig beth y gallwch chi ei glywed. Dyma'r profiad mwyaf swreal erioed. Mae'n brofiad eithaf anhygoel. Ni all llawer o bobl ddweud eu bod wedi ei gwblhau ac felly mae'n hyfryd gallu dweud fy mod i wedi gwneud hynny.

Mae Hannah, un o'r merched yn y tîm yn hyfforddwraig gwobr Dug Caeredin ac un noson pan oeddem ni allan – mae gwin bob amser yn chwarae rhan yn yr heriau rydym yn eu gosod i ni ein hunain! – a dywedodd hi ei bod hi awydd cerdded Llwybr Arfordir Cymru. Unwaith eto, datblygodd hynny. Nid ydym yn codi arian, her bersonol rydym wedi ei gosod i ni ein hunain ydyw yn unig. Mae Hannah yn hanner cant fis Awst 2025 ac roedd eisiau ei wneud erbyn hynny, a fi yw'r unig un wirion i gytuno i'w wneud.

Gwnaethom ddechrau fis Ebrill diwethaf ac rydym yn cerdded yr holl beth mewn adrannau. Gwnaethom ddechrau yng Nghaer – dyna oedd yr un mwyaf oherwydd mae mor bell i ffwrdd – a gwnaethom orffen yn Aberdaron. Felly roedd hynny'n daith naw diwrnod.

Mae pobl yn tueddu i feddwl am y daith fel un hyfryd iawn, ond mewn gwirionedd mae'n heriol, heb i bobl sylweddoli. Roedd y rhan olaf i ni ei cherdded drwy goedwigoedd – welson ni ddim dŵr am 12 milltir – mae rhan ohoni'n mynd drwy ystadau diwydiannol, ac rydym wedi cerdded heibio sawl gwaith trin carthion. Mae rhannau ohoni'n hyfryd, mae rhywfaint o'r daith ar ben clogwyn gyda golygfeydd anhygoel, ond hefyd mae llawer o'r daith drwy gaeau yn llafurus. Byddwn i'n dweud bod tua hanner o'r daith yn un ar ben clogwyni y mae pobl yn ei ddychmygu ac mae'r gweddill yn bopeth arall y gallwch chi feddwl amdanynt. Mae wedi bod yn agoriad llygad, yn sicr.

Gwnaethom barhau ym mis Tachwedd, ac rydym wedi gwneud un arall fis Ebrill yma a ddaeth â ni i Aberystwyth. Byddwn yn dychwelyd fis Gorffennaf i fynd o Aberystwyth i Aberteifi ac ar ryw bwynt bydd yn rhaid i ni fynd yn ôl a cherdded o gwmpas Ynys Môn hefyd.

Rwyf wir yn ei fwynhau, ond wrth gwrs mae adegau lle mae'n anodd iawn. Y tro diwethaf y gwnaethom stopio yn Aberdyfi, sydd mor hardd, ac mae aber gyda golygfa anhygoel o'r lle rydych yn dod i ben eich taith yn y Borth. Ond ni allwch fynd ar ei draws, felly mae'n daith fewndirol 12 milltir i aros ym Machynlleth ac yna taith 12 milltir arall drannoeth. Yn y diwedd roedd yn fwy na 12 milltir, yn agosach at 16 milltir ac erbyn y diwedd roeddem wedi blino'n lân. Oherwydd rydych yn cario popeth ar eich cefn – dillad ar gyfer yr wythnos gyfan a phopeth arall.

Gwnaethom weithio allan y byddem wedi gallu dringo'r Wyddfa bedair gwaith, a gwnaethom gerdded 90 milltir mewn chwe diwrnod.

Yr wythnos honno oedd yr un anoddaf eto, am fod yn rhaid dringo drwy goedwigoedd yn gyson, dim golygfeydd arfordirol hardd. Mae fy ffrind yn amlwg yn defnyddio ei sgiliau Dug Caeredin ac mae ganddi'r holl fapiau, a bydd hi'n defnyddio ei theithlyfr bach y noson flaenorol i gynllunio ymlaen llaw. Ond mae ei sgiliau darllen map wedi ein gadael ni lawr ar adegau.

Rydym wedi cael sawl moment lle rydym ni yng nghanol cae ac yn meddwl 'dydyn ni ddim yn y lle cywir' ac rydym wedi gorfod mynd yn ôl. Felly weithiau gall fod yn fwy o lwc na doethineb.

Fis Tachwedd y llynedd cawsom ein dal mewn stormydd; roeddem allan mewn gwyntoedd 60mya. Yn bendant dyma'r daith gyflymaf rydym wedi ei cherdded. Rydym yn cario fflasg o goffi bob amser ond doeddem ni ddim yn gallu stopio ar gyfer hynny hyd yn oed. Roedd rhaid i ni fynd yn ein blaenau, roedd y tywydd yn ofnadwy. Cyrhaeddom ben y daith a meddwl 'a wnaethon ni wir gerdded yn y tywydd yna?'

Fy styfnigrwydd yw'r hyn sy'n fy nghadw i fynd bob amser. Dywedodd fy ffrind hyd yn oed, 'allan o bawb roeddwn i'n gwybod mai ti y byddwn i'n dewis oherwydd rwy'n gwybod na wnei di roi'r gorau iddi, ac unwaith rwyt ti'n dechrau unrhyw beth mae'n rhaid i ti ei orffen'. A dweud y gwir, allet ti ddim stopio ta beth, beth fyddet ti'n ei wneud, dod o hyd i fws? Hanner yr amser rydych chi ynghanol nunlle felly mae'n rhaid parhau i ymlwybro.

Mae gwneud hyn gyda'n gilydd yn wych, mae'n undod a chwmni ac mae'r ddwy ohonom yn dod ymlaen â phawb. Nid ydym yn bobl sy'n cwyno, ac mae'r ddwy ohonom yn gwybod bod adegau lle mae'r ddwy ohonom yn tawelu ac mae'n rhaid i ni roi ein pen i lawr a dyfalbarhau.

Ar adegau eraill byddwn yn chwerthin am rywbeth hollol wirion. Rydym wedi bod yn cadw dyddiadur wrth i ni fynd yn ein blaen, ac wedi dweud y dylem fod wedi dechrau flog am wirioneddau cerdded llwybr yr arfordir oherwydd rwy'n meddwl fod gan bobl y weledigaeth ddelfrydol yn eu meddyliau ac nid felly y mae o bell ffordd.

Louise Piper, Arweinydd Tîm Cymorth Busnes Gweithredol

Dechreuais gyda'r Friendship Theatre Group rhyw 14 o flynyddoedd yn ôl. Mae gennym aelodau sydd rhwng pump ac 80 oed yn y grŵp ac mae pawb yn ei wneud yn wirfoddol. Rydym yn gwneud un sioe'r flwyddyn - pantomeim cyfeillgar i deuluoedd - sy'n para drwy fis Ionawr. Roedd fy mhartner yn ddawnsiwr gyda nhw felly pan ddaethom at ein gilydd, dechreuais fynd gyda hi, heb wybod unrhyw beth am y theatr.

Ymhen cwpl o flynyddoedd, dechreuais berfformio ar y llwyfan, ond dim ond fel cymeriadau lle na fyddech yn gwybod mai fi ydoedd – felly'r cawr, y camel, yr eliffant, y wrach. Unrhyw beth gyda gwisg enfawr a lle nad oedd angen dawn actio.

Roedd y wisg cawr gyntaf a gefais yn 13 troedfedd o uchder, ar stiltiau, ac roedd yn cymryd dau berson ar winsh i'w gostwng i lawr i mi ar y llwyfan. Roeddwn i wrth fy modd. Roeddwn i'n teimlo'n ddiogel nad oedd neb yn gwybod mai fi oedd ynddi, ni allai neb fy ngweld i, roedd modd i mi actio drwy guddio y tu ôl i'r wisg enfawr yma. Roedd gen i ryddid i fynd amdani.

Cymerodd ein rheolwr llwyfan gam yn ôl eleni am ei fod wedi dechrau teulu ifanc yn ystod COVID-19. Felly roedd yn chwilio am rywun i gymryd drosodd a gofynnodd i mi wneud hynny, gan wybod fy mod i bob amser yno ar gyfer pob sioe yn helpu y tu cefn i'r llwyfan. Y rôl, yn ei hanfod, yw rhedeg y sioe, felly o'r funud y daw'r gynulleidfa i mewn hyd nes i'r llen gael ei gostwng ar y diwedd, fi sy'n gyfrifol am bopeth sy'n mynd yn iawn neu'n mynd o'i le.

Fel arfer, rydym yn gwneud 22-23 sioe dros gyfnod o dair wythnos a hanner. Bydd y cast yn dechrau ymarfer ym mis Medi/Hydref ond i mi, rwy'n gweld y set a'r golygfeydd am y tro cyntaf pan fyddwn yn mynd i'r theatr a phan fydd y lorïau'n cyrraedd. Felly, yn ystod wythnos gyntaf mis Ionawr: Mae'r set yn cyrraedd nos Wener, rydym yn ei hadeiladu ddydd Sadwrn, yn cael ymarfer ddydd Sul, yna ceir ymarfer technegol ar gyfer Act 1 ddydd Llun, rydym yn plotio Act 2 ddydd Mawrth, mae ymarfer gwisgoedd ddydd Mercher ac rydym yn rhedeg y sioe o'r dechrau i'r diwedd am y tro cyntaf, ac yn agor o flaen cynulleidfa ddydd Iau. Felly, does dim pwysau o gwbl.

Mae'n anhygoel. Rydym yn cyrraedd yr ymarfer gwisgoedd bob blwyddyn ac yn meddwl “mae wythnosau cyn y byddwn ni'n barod” ac yna mae dydd Iau yn dod ac mae'r gynulleidfa yno ac mae popeth yn gweithio. Mae'r tîm wir yn rhyfeddol.

Mae llawer o bethau'n mynd o'i le ac rydym yn ceisio ymdrin â phopeth gorau y gallwn ni. Fel rheolwr llwyfan, rwy'n gwybod popeth sydd i'w wybod am y sioe, felly os bydd eitem o'r olygfa chwe modfedd allan o le, rwy'n gwybod ac yn dechrau mynd i banig, ond mewn gwirionedd, nid yw'r gynulleidfa'n sylwi am fod y cast yn bwrw ymlaen. Mae'r gynulleidfa yn mwynhau hyd yn oed os aiff pethau o'i le.

Mae'r wythnos gyntaf honno'n un ddwys, ond mae pawb sydd ynghlwm yn angerddol iawn. Ac mae nifer y tocynnau sy'n cael eu gwerthu'n dyst i hynny. Sioe amatur ydyw felly does neb yn cael ei dalu, mae pawb yn ei wneud am eu bod wrth eu boddau. A gwnaethom gymryd £124,000 drwy'r swyddfa docynnau eleni.

Ein grŵp ni oedd yr un cyntaf i lwyfannu sioe yn Theatr y Ffwrnes pan agorodd, ac mae wedi dod yn gartref i ni heb os. Ond grŵp yn ne Cymru ydym ni i bob pwrpas ac mae pobl yn teithio o bob man i weld ein sioeau. Mae ychydig o dan 450 o seddau yn y theatr ac rydym yn gwerthu'r cyfan bob tro ac mae gennym bobl ar restr aros.

Mae ein helw yn mynd i elusennau lleol bob blwyddyn. Rydym wedi rhoi oddeutu £250,000 hyd yma, gyda phob ceiniog yn mynd i elusennau yn ne Cymru. Rydym yn rhoi beth bynnag allwn ni, ac fel rheol mae hynny tua £6-£10,000 bob blwyddyn. Yn ystod y cyfyngiadau symud, gwyddom fod elusennau wedi'i chael hi'n anodd felly roeddem ar dân i allu llwyfannu sioe eto eleni, ar ôl colli cwpl o flynyddoedd.

Gwnaethom gynnal sioe enwog, sef Peter Pan eleni. Bu bron i'n sioe gael ei hadnabod fel Panto Denny Twp – fe yw'r seren leol ac mae'n un o'r aelodau a sefydlodd y grŵp a bu'n rhan o'n sioeau am flynyddoedd. Mae yn ei 80au ac wedi cael problemau iechyd, felly dyma oedd y sioe gyntaf hebddo. Heb os, fe oedd yr atyniad bob amser, felly roeddwn yn teimlo dan bwysau anferthol. Ond torchodd bawb eu llewys, ac fe ddaeth i weld y sioe ambell dro ac roedd ar ben ei ddigon – mae'n rhaid bod hynny wedi bod yn anodd iddo oherwydd byddai wedi bod ar dân i fynd ar y llwyfan gyda'i ffrindiau. Ond mae hynny'n dangos sut fath o grŵp sydd gennym ni. Mae'n swnio fel ystrydeb ond mae'r grŵp wir fel un teulu mawr. Does dim llawer o sefyllfaoedd lle gallwch fynd am beint neu goffi gyda 40 o'ch ffrindiau agosaf, nag oes?

Roedd eleni yn agoriad llygad anferth, yn addysg go iawn i mi, yn fy mlwyddyn gyntaf fel rheolwr llwyfan, hyd yn oed ar ôl yr holl flynyddoedd o weithio y tu cefn i'r llwyfan. Mae tri o'r prif gymeriadau'n hedfan, felly roedd angen dysgu am y rigiau hedfan, yr ymarfer, gan sicrhau bod yr un bobl sydd â'r awdurdod a'r drwydded i ddefnyddio'r rigiau hedfan yno bob nos. Felly roedd angen rhedeg y sioe a hedfan pobl. Ac yna roedd lles a'r rheolau'n ymwneud â'r perfformwyr ifanc, y protocolau COVID-19 ac yn y blaen. Felly mae llawer o waith ond mae'n ymdrech tîm go iawn ac rwy'n falch dros ben o fod yn rhan ohono.

Mae cynifer o uchafbwyntiau wedi bod mewn 14 o flynyddoedd i mi. O weld aelodau ein grŵp yn symud ymlaen i wneud pethau mawr yn y West End, i ymateb y gynulleidfa pan fydd pethau'n digwydd a'r adolygiadau eithriadol rydym yn eu cael. Mae gan bob blwyddyn ei huchafbwyntiau ei hun – eleni gwelsom gynnig priodas yn fyw ar y llwyfan – ac rydym hefyd wedi ennill y wobr am y pantomeim amatur gorau yng Nghymru a Gogledd Iwerddon sawl gwaith.

Ond y prif uchafbwynt bob amser fydd cyfareddu'r plant yn llwyr a gweld eu hwynebau hapus. Yn aml iawn, panto fydd profiad cyntaf plentyn o fyd y theatr ac mae gweld y rhai bach yn dod i'r sioe, wedi'u gwisgo fel Tinkerbell neu Jasmine neu Peter Pan a gweld eu mwynhad yn gwneud y cyfan yn werth chweil.

Mae gan bob sioe un olygfa neu foment eithriadol – boed hynny'n Aladdin ar ei garped hud neu Sinderela yn hedfan ar geffyl a chart – a phan fydd hynny'n gweithio a bod pobl yn gadael heb wybod sut rydym wedi gwneud i hynny ddigwydd, rydym wedi gwneud ein gwaith. Rydym wedi creu'r hud. Rydym wedi ychwanegu rhywbeth at blentyndod rhywun, wedi rhoi'n ôl i'r gymuned ac mae hynny'n deimlad gwych.

Cwnstabl Rob Green

Rwyf wedi chwarae criced ers i mi fod yn fachgen ifanc ac rwyf bob amser wedi bod wrth fy modd gyda chwaraeon. Dechreuais fy ngyrfa fel swyddog heddlu yn 1995, ond roeddwn i am fod yn athro ymarfer corff pan yn fachgen. Fodd bynnag, rwyf wedi bod yn ddigon ffodus i ymwneud â chwaraeon yn yr heddlu a'r tu allan i'r swydd.

Yn gynharach eleni, cefais yr anrhydedd o chwarae dros fy ngwlad. Dathlais fy mhen-blwydd yn 50 oed haf llynedd, ac ym mis Mawrth roeddwn yn rhan o garfan Cymru yng nghystadleuaeth Cwpan y Byd criced i bobl dros 50 oed yn Cape Town, De Affrica. Roedd yn brofiad anhygoel. Ymwelais ag Ynys Robben, lle y cafodd Nelson Mandela ei garcharu, ac roedd Cape Town ei hun yn hardd, gyda Table Mountain yn sefyll uwchlaw'r ddinas gyfan.

Rydym yn cystadlu fel tîm Cymru yng nghystadleuaeth Cwpan y Byd i bobl dros 50 oed, yn hytrach na thîm Cymru a Lloegr. A gwnaethom yn llawer gwell na'r disgwyl: gwnaethom ennill y gemau hynny roeddem wedi'u targedu, yn erbyn Namibia a'r Emiradau Arabaidd Unedig, ond gwnaethom hefyd gystadlu'n dda iawn yn erbyn y timau yn yr haen uwch a'u dychryn – gwnaethom hyd yn oed gipio buddugoliaeth yn erbyn Awstralia.

Lloegr enillodd y twrnamaint, ond gwnaethom ni lwyddo i gyrraedd rownd derfynol y Fowlen. Roeddem yn chwarae yn erbyn India'r Gorllewin, a cholli o un wiced yn unig fu ein hanes - llwyddodd eu pâr olaf nhw i sicrhau'r rhediadau gyda thua saith bowliad yn weddill, felly roedd hi'n gêm agos iawn. Treuliais tua 19 diwrnod yn Ne Affrica i gyd. Roedd yn lle mor hardd i chwarae criced, ac yn enwedig i chwarae dros fy ngwlad.

Rwyf bob amser wedi chwarae criced dros yr heddlu, gan fynd yn ôl i ddyddiau cynnar fy ngyrfa, yn ogystal â chlybiau lleol. Chwaraeais i Glwb Criced Glandŵr yn 13 oed, cyn cynrychioli Tre-gŵyr ac Ynysygerwn, a thros y 12 mlynedd diwethaf rwyf wedi bod yn hyfforddi ac yn chwarae ym Mhontarddulais. Batiwr ydw i yn bennaf, ond rwyf hefyd yn gwneud rhywfaint o droellfowlio ac wedi cadw wiced o bryd i'w gilydd. Cefais fy sgôr uchaf, sef 170, i Heddlu De Cymru yn erbyn yr Heddlu Metropolitanaidd yn eu cartref, Imber Court. Roeddwn hefyd yn chwarae rygbi i Heddlu De Cymru ar ddiwedd y 1990au a fi oedd y maswr pan wnaethom gyrraedd rownd derfynol cwpan cenedlaethol yr heddlu.

Rwy'n aelod o'r MCC (Clwb Criced Marylebone), a fi hefyd yw cynrychiolydd yr MCC yng Nghymru. Rwyf wedi chwarae dros 100 o gemau i'r MCC a'r haf diwethaf, cefais y cyfle i fod yn hyfforddwr a chwaraewr i'r MCC ar daith yn Serbia. Yn ystod fy amser yno, cwrddais â llysgennad Prydain a gweinidog chwaraeon Serbia ym Melgrad, a chefais hyd yn oed ymddangos ar deledu Serbia! Nod teithiau'r MCC yw helpu i ddatblygu'r gêm ledled y byd, ac roedd yn anrhydedd enfawr i mi fod yn rheolwr ac yn chwaraewr ar y daith honno.

Dros y blynyddoedd diwethaf rwyf wedi ymwneud â charfan menywod a merched Cymru hefyd. Bu ymdrech fawr dros y blynyddoedd diwethaf i roi hwb i statws chwaraeon menywod a merched, ac mae nifer o chwaraewyr criced benywaidd proffesiynol wedi dod i'r amlwg yn ddiweddar sy'n fodelau rôl gwych i fenywod a merched.

Gall pethau fod yn brysur iawn – ond fy newis i yw hynny! Rwy'n defnyddio fy niwrnodau gorffwys a fy ngwyliau blynyddol i chwarae ac i hyfforddi, ac mae gwneud hynny wedi fy ngalluogi i gael profiadau gwych ar y maes criced. Rwyf wedi bod yn ffodus iawn i gael chwarae ar feysydd criced sirol a hyd yn oed yn Lord's - gan gynrychioli XI Cymru yn erbyn Iwerddon yn 2019 - lle y llwyddais i daro chwech i'r prif stand!

Ond, er gwaethaf hynny i gyd, byddai'n rhaid i mi ddweud mai'r achlysur balchaf i mi ym myd chwaraeon oedd chwarae i Bontarddulais ochr yn ochr â fy mab pan oedd tua 14 neu 15 oed. Mae fy nau blentyn wedi dilyn fy mrwdfrydedd dros chwaraeon, gyda fy merch yn gwneud yn dda mewn gymnasteg a phêl-rwyd, a'r mab yn chwaraewr pêl-droed proffesiynol ac wedi chwarae criced dros Gymru yn y gorffennol.

Paul Rees, Rhingyll Cymdogaeth yng Ngorseinon a Phenlan

Treuliais fy mlynyddoedd cynnar yn tyfu i fyny yn y Caribî. Gallwn ddarllen ac ysgrifennu yn iawn ond pan oeddwn yn naw mlwydd oed, digwyddodd rhywbeth a fyddai'n newid fy mywyd am byth.

Roedd fy ffrindiau a minnau yn arfer chwarae wrth yr afon yn Grenada pan oeddwn yn ifanc. Un diwrnod, dechreuais foddi. Roedd y profiad yn un mor drawmatig, fel na allwn ganolbwyntio mwyach a dechreuais gasáu’r ysgol. Gadewais i yn y pen draw.

Wrth dyfu i fyny yn Grenada, roeddwn i bob amser am fod yn Heddwas, ond gwyddwn mai breuddwyd wag oedd am na allwn i ddarllen nac ysgrifennu. Yn lle hynny, dechreuais ymarfer Taekwondo. Doeddwn i ddim yn gwybod dim am grefftau ymladd ond wrth i amser fynd yn ei flaen, dechreuais ddod yn dda ynddo. Rhoddodd hyn gyfle i mi ymweld â'r DU i gymryd rhan mewn cystadlaethau. Yn ystod y cyfnod hwn, dechreuais ddysgu fy hun i ddarllen ac ysgrifennu. Roedd hi'n anodd ond roeddwn i'n benderfynol.

Symudais i Gaerdydd yn y pen draw lle dechreuodd pennod newydd yn fy mywyd. Dechreuais weithio i Gyngor Caerdydd a'm tasg oedd delio ag ymddygiad gwrthgymdeithasol ar lefel isel ac ymateb i larymau tresmaswyr. Roeddwn yn dda yn fy ngwaith ac yn aml yn gweithio ochr yn ochr â Swyddogion Cymorth Cymunedol yr Heddlu a Swyddogion yr Heddlu.  Gwnaeth hyn aildanio fy mreuddwyd o weithio i'r heddlu ond roeddwn i o'r farn y byddai fy niffyg cymwysterau'n golygu y byddai hyn yn amhosibl.

Un diwrnod, clywais gnoc ar fy nrws. PCSO oedd yno, yn holi am ddigwyddiad ar fy stryd. Dechreuais ofyn cwestiynau iddi am ei swydd a sôn fy mod i wastad wedi breuddwydio am ymuno â'r heddlu ond fy mod i wedi darbwyllo fy hun na fyddai hynny'n bosibl am nad oedd gen i unrhyw gymwysterau ac roeddwn yn cael trafferth darllen ac ysgrifennu. Rhoddodd anogaeth i mi wneud cais a dywedodd wrtha i y byddai'n cysylltu â fi pan fyddai Heddlu De Cymru yn recriwtio PCSOs. Roeddwn i eisoes wedi gwneud cais ac wedi methu, ond rhoddodd arweiniad a chymorth i mi ar gyfer y dyfodol. Roedd cynifer o bobl wedi gwneud addewidion gwag i mi yn ystod fy mywyd, ac roeddwn i o'r farn mai enghraifft arall o hynny fyddai hyn. Heb yn wybod i mi, byddai'r cyfarfyddiad hwn yn newid y dyfodol i mi.

Bythefnos yn ddiweddarach, cnociodd yr un PCSO a'i chydweithiwr ar y drws a rhoi gwybod i mi fod y broses ymgeisio am PCSOs wedi ailagor. Allwn i ddim â chredu ei bod hi wedi cadw ei haddewid. Gwnaeth cefnogaeth y PCSOs a'm gwraig fy annog i roi cynnig arall arni. Bythefnos yn ddiweddarach, cefais e-bost yn fy ngwahodd am gyfweliad, a llwyddais ynddo. Roeddwn i ar ben fy nigon ac yn ddiolchgar am yr holl gefnogaeth roeddwn i wedi'i chael hyd yma. Roedd fy mreuddwyd o fod yn PCSO yn cael ei gwireddu.

O'r diwedd, daeth y diwrnod mawr i mi ddechrau'r deg wythnos o hyfforddiant ac roeddwn i'n methu aros. Roeddwn i'n teimlo'n hyderus ac yn hapus. O'r diwedd, gallwn i roi'r holl rwystrau y tu cefn i mi a dechrau fy nhaith i fod yn PCSO gyda Heddlu De Cymru. Yn fy isymwybod, roeddwn i'n dal i fod yn nerfus am y ffaith fy mod i'n cael trafferth darllen ac ysgrifennu.

Wrth i'r wythnosau fynd heibio, doeddwn i ddim yn gallu dal i fyny gyda'm cydweithwyr ni waeth pa mor galed roeddwn i'n ymdrechu. Sylweddolais ei bod hi'n cymryd mwy o amser i mi ysgrifennu fy nodiadau a deall yn y dosbarth, a wnaeth danseilio fy hyder a'm gallu i weithio drwy'r broses. Er yn amharod i wneud hynny, siaradais gyda'm hyfforddwr am fy mhryderon fy mod i'n ddyslecsig o bosibl, oherwydd roeddwn i'n credu y byddai mynegi hyn yn rhwystro fy nghyfle i barhau. Yn lle hynny, cefais gymaint o gefnogaeth. Arafodd yr hyfforddwyr yn y dosbarth, cefais daflenni wedi'u hargraffu ar bapur melyn a chysylltodd y Rhwydwaith Niwroamrywiaeth â fi, er mwyn i mi allu gwneud trefniadau i gwblhau prawf sgrinio dyslecsia, a ddaeth yn ôl gyda sgôr o 98%. Er fy mod i'n gwybod bod posibilrwydd cryf fy mod i'n ddyslecsig, rhoddodd y sgôr yma gryn sioc i mi. Roeddwn i'n gwenu wrth fynd i mewn i'r dosbarth bob dydd, ond teimlwn ym mêr fy esgyrn mai dyma oedd diwedd fy mreuddwyd. Penderfynais roi gwybod i'm cydweithwyr fy mod i'n ddyslecsig a chefais fy synnu pan gynigiodd pob un ohonynt gefnogaeth i mi.

'Fe ddoi di drwy'r deg wythnos Derek. Byddi di'n cwblhau'r hyfforddiant ac yn dod yn PCSO anhygoel. Rydyn ni i gyd yma i dy helpu di.'

Rhoddodd ddau o'm cydweithwyr wahoddiad i mi astudio gyda nhw, ac o'r diwrnod hwnnw ymlaen, gwnaethom astudio am awr y dydd, bob dydd. Gwnaethant fy addysgu sut i astudio a'm tywys drwy'r broses gyfan. Daeth diwrnod fy ngwiriad gwybodaeth olaf, a gallaf ddweud yn hyderus fy mod i wedi llwyddo. Ar ôl yr holl flynyddoedd o freuddwydio, oriau o astudio, gwaith caled a chefnogaeth fy hyfforddwyr a chydweithwyr, gallaf ddweud o'r diwedd fy mod i wedi cyflawni fy mreuddwyd o fod yn PCSO i Heddlu De Cymru. Rydw i wedi bod trwy gryn dipyn i gyrraedd lle rydw i nawr, ac alla i ddim diolch digon i bawb sydd wedi bod yn rhan o'r daith honno gyda fi. Allwn i ddim â bod wedi'i wneud heb gefnogaeth pawb.

Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i bobl arbennig iawn Heddlu De Cymru am fy nhywys.

Derek Johnson, Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu yn #TîmHDC

Darganfyddais fod gen i ganser y coluddyn ar ôl damwain, pan gwympais oddi ar fy meic a thorri pont fy ysgwydd. Aethpwyd â fi i'r ysbyty lle cefais feddyginiaeth am y boen, ond ar ôl gorffen y cwrs, sylweddolais nad oeddwn i'n teimlo'n iawn o hyd a bod gen i waed yn fy ngharthion.

Gwnaeth mam ddioddef o ganser y coluddyn, felly roeddwn yn ymwybodol o'r symptomau a phenderfynais siarad â rhywun proffesiynol. Ar ôl cael canlyniad negatif ar brawf gwaed canser y coluddyn, gwnes i ddyfalbarhau i gael rhagor o archwiliadau am fy mod wedi datblygu tri symptom arall. Cynhaliodd fy meddyg teulu brofion am IBS ac IBD a ddaeth yn ôl yn negatif hefyd. Nid oedd yr ateb hwn yn ddigon da ac roeddwn i'n gwybod nad oedd pethau'n iawn felly gofynnais am ragor o brofion ac yn y diwedd, cefais fy anfon i'r ysbyty ym mis Gorffennaf 2021, lle cefais sigmoidosgopi i weld a oedd gen i Crohn's neu golitis.

Cyn fy sigmoidosgopi, gofynnais am beidio â chael fy llonyddu ar gyfer y driniaeth, gan fy mod i'n bwriadu gyrru'n ôl i'r gwaith wedi hynny. Cymerodd y meddyg fiopsi yn ystod y sigmoidosgopi. Roedd y boen mor annioddefol, fel y llewygais.

Rwy’n cofio’r meddyg yn gafael yn fy llaw ac yn dweud wrthyf fod gen i ganser rhefrol (un o’r pedwar math o ganser y coluddyn) yn 39 oed. Aeth fy mywyd yn deilchion yn y foment honno. Doeddwn i ddim eisiau ei dderbyn; roeddwn i mewn sioc. Roedd rhaid i'm tad ddod i'r ysbyty i'm casglu a gallaf gofio ymddiheuro iddo am ei roi drwy'r profiad eto ar ôl i mam gael ei diagnosio yn y gorffennol.

Ym mis Awst 2021, dechreuais chwe wythnos o IVF er mwyn casglu fy wyau gan fy mod yn ymwybodol y byddai therapïau canser yn fy ngwneud yn anffrwythlon. Yna ym mis Tachwedd 2021 dechreuais bum diwrnod o radiotherapi gan obeithio y byddai'n crebachu'r tiwmor er mwyn iddynt allu rhoi llawdriniaeth. Bythefnos yn ddiweddarach, dechreuais bum mis o gemotherapi ac roedd yn erchyll, gan imi ddioddef o 53 o sgil-effeithiau. Diolch byth, gwnaeth y driniaeth leihau maint y tiwmor yn ddramatig ac roeddent yn gallu gwneud y llawdriniaeth i godi'r tiwmor.

Yn ystod y driniaeth, roeddwn i'n benderfynol o ymarfer yn galetach nag erioed o'r blaen a phythefnos ar ôl fy nghylch diwethaf o gemotherapi, gwnes i feicio 40 milltir o gwrs Ironman yn Ninbych-y-pysgod gyda fy nghlwb Triathlon. Roeddwn i wedi blino'n llwyr ond roeddwn yn benderfynol o gadw ymarfer.

Ym mis Mai 2022, roeddwn yn wynebu llawdriniaeth naw awr o hyd i godi'r tiwmor a'r nodau lymff yr oedd y canser wedi lledu iddynt. I ddechrau, cefais fag ileostomi (stoma) dros dro wedi'i ffitio er mwyn rhoi cyfle i mi wella o'r llawdriniaeth fawr.

Yn ystod y cyfnod gwella, bum wythnos ar ôl y llawdriniaeth, roeddwn yn ôl yn ymarfer yn llawn amser. Gwnes i gystadlu mewn ras gyfnewid acwathlon gyda ffrind o Glwb Triathlon Pen-y-bont. Roeddwn yn ofnus ac yn poeni y byddai fy stoma yn gollwng, ond rhoddodd un o'm ffrindiau, y mae ganddo yntau hefyd stoma, gymaint o gymorth a chyngor i mi. Gwnes i gwblhau'r acwathlon a fi oedd nofwraig gyflymaf y diwrnod, gan gyrraedd yr 2il safle allan o bawb. Ychydig ddiwrnodau'n ddiweddarach bûm yn cystadlu mewn acwathlon unigol a chefais wobr y nofiwr benywaidd cyflymaf unwaith eto, ac ychydig wythnosau wedyn rhedais ras 5K yng Nghaerdydd a fi oedd y fenyw gyflymaf.

Ym mis Mehefin 2022, cefais y newyddion gwych fod y canser wedi mynd ac nad oedd arwydd ohono.

Roeddwn i'n disgwyl cael fy ail lawdriniaeth, y tro hwn i wrthdroi'r stoma, yn ystod mis Medi, ond dywedodd y meddyg oherwydd lefel fy ffitrwydd, roedd y feinwe greithiol wedi gwella cystal fel ei bod hi'n rhy anodd torri drwy'r feinwe greithiol.

Wythnos cyn y llawdriniaeth, cwblheais fy nhriathlon cyntaf yn y Newport Sprint (ar ôl hyfforddi am dair blynedd a phob ras yn cael ei gohurio oherwydd y pandemig a fy niagnosis o ganser) cwblheais y ras mewn 1 awr ac 20 munud. Fi oedd y nofwraig gyflymaf a chyrhaeddais yr 8fed safle allan o bawb. Gwnes i ymarfer drwy'r naw mis o driniaeth ac ond colli wyth wythnos o ymarfer.

Rydw i eisoes wedi cofrestru ar gyfer 11 ras hyd yma eleni, yn cynnwys Ironman Abertawe. Mae'r canser wedi fy ngwneud i'n gorfforol ac yn feddyliol gryfach. Rydw i mor ddiolchgar fy mod yn dal yn fyw, ac yn dal i gael y cyfle i guro fy nodau, creu breuddwydion newydd a dechrau byw eto.

Nid yw arferion y coluddyn yn rhywbeth y mae pobl yn hoffi siarad amdano ond rwy'n siarad yn agored am hyn gan nad wyf am i unrhyw un fynd drwy'r un profiad, rwy'n gwneud yn siŵr bod pobl yn ymwybodol o'r symptomau ac yn eiriolwr ar gyfer canser y coluddyn a chanser rhefrol, yn enwedig ymhlith pobl ifanc.

Laura Butcher, Ditectif Gwnstabl yn #TîmHDC

Dyma rai o'r arwyddion a'r symptomau i gadw llygad amdanynt:

• Gwaedu o'r rhefr / gwaed yn y carthion.
• Newid yn arferion y coluddyn.
• Lwmpyn y gall meddyg ei deimlo yn y rhefr neu'r abdomen.
• Colli pwysau heb esboniad.
• Poen yn yr abdomen neu'r pen ôl (rectwm).
• Blinder neu yn brin o anadl heb esboniad.
• Chwyddo heb esboniad.

Ymunais i gyntaf â Heddlu De Cymru yn 1987, a gweithiais i ym maes gweinyddiaeth, ar y ddesg flaen, ac mewn troseddau mawr mewn rôl staff yno. Gwnes i ymddeol yn 2020, ond dychwelais ym mis Ionawr y llynedd yn rhan amser. Ond roedd y mwyafrif o fy ngyrfa yn rôl y ddesg flaen, yng Ngorsaf Heddlu Canol Abertawe.

Oherwydd y swydd honno, siarad oedd fy mywyd i. Ond i raddau helaeth, cafodd ei gymryd oddi arnaf pan gefais ddiagnosis o ganser ar y laryncs.

Roeddwn i'n arfer smygu. Datblygais beswch ond roeddwn i'n meddwl mai peswch smygwyr oedd e. Cefais fiopsi a fy ngalw nôl er mwyn cael mwy o brofion. Ond parhaodd y tiwmor dyfu, ac un diwrnod, ym mis Ebrill 2014, aeth mor wael doeddwn i ddim yn gallu anadlu. Taflais esgid at y wal i geisio dal sylw fy nhad, am nad oeddwn i'n gallu siarad yn iawn nac anadlu. Clywodd fy nhad i hynny, a gweld beth oedd yn digwydd, a galw 999.

Pan es i i'r ysbyty wedyn, dywedwyd wrthyf fod gen i ganser cam pedwar. Roedd gen i'r opsiwn o gael cemotherapi a llawdriniaeth wedyn, neu dderbyn y llawdriniaeth yn syth. Es i'n syth i gael y llawdriniaeth. Roeddwn i yn yr ysbyty tan fis Gorffennaf, yna dechreuais i chwe wythnos o radiotherapi ym mis Awst.

Ar ôl y llawdriniaeth, cefais falf lais wedi'i gosod, ac am y pedair neu bum wythnos gyntaf doeddwn i ddim yn gallu siarad o gwbl, ac felly roedd yn rhaid i mi ysgrifennu popeth roeddwn i am ei ddweud. Rwy'n cofio pan ddaeth fy ffrind draw â dau lyfr nodiadau – un i fi ac un iddi hi, er mwyn i ni allu cyfathrebu gyda'n gilydd. Roedd yn rhaid i mi ei hatgoffa nad oedd hyn wedi cael effaith ar fy nghlyw!

Roedd fy ffrindiau i mor dda i mi, a fy rhieni. Mae'n rhaid i mi ddweud hefyd, roedd fy rheolwyr i – yn enwedig fy rheolwr llinell – mor dda gyda fi a fy nheulu.

Roeddwn i'n ofalus iawn o'r falf lais, yn enwedig ar y dechrau. Mae'n golygu na alla i wneud rhai pethau – alla i ddim nofio ac mae'n rhaid i mi fod yn ofalus beth rydw i'n ei fwyta. Ond roedd yn fy nghadw i'n fwy.

Gwnes i ddychwelyd i'r gwaith ym mis Mawrth 2015, a gwneud yr un swydd ar y ddesg flaen ag o'r blaen. Roedd yn rhaid dod i'r arfer â'r peth, a phobl eraill yn dod i arfer â'm llais newydd, ond byddai fy nghydweithwyr bob amser yn dod i helpu os byddwn i'n gorfod delio ag unrhyw drafferth. Roedd y trefniant yn wych hefyd – beth bynnag roeddwn i eisiau neu roedd ei angen arna i, roeddwn i'n ei gael. Roeddwn i hefyd yn cael cymorth gwych gan y timau meddygol a rhoddodd driniaeth i fi, yn enwedig y tîm Therapi Lleferydd ac Iaith.

Rydw i wir eisiau codi ymwybyddiaeth o ganser y laryncs. I ryw raddau mae'n ‘israddol’ ymysg canserau, am nad oes llawer o bobl yn ymwybodol ohono. Ond cefais fy synnu pa mor gyffredin ydyw.

Mae pob math o ganser yn ddrwg, wrth gwrs, ond rwyf am roi sylw i ganserau fel yr un gefais i, er mwyn codi ymwybyddiaeth a rhoi rhywfaint o obaith i'r rhai sydd efallai yn mynd drwy rywbeth tebyg i mi.

Yn bersonol, allwn i ddim bod wedi gallu cael canser mewn lle gwaeth, am fod fy swydd yn ymwneud yn gyfan gwbwl â siarad â phobl. Roeddwn i'n mwynhau nofio, a chollais i hynny hefyd. Ond rydych chi'n dysgu sut i addasu. Roeddwn i'n chwarae corn tenor mewn band pres a bu'n rhaid i mi roi'r gorau i hynny – felly dysgais i'r drymiau yn lle hynny!

Mae'n newid eich bywyd, wrth gwrs. Ond gallaf siarad o hyd – a gallaf weiddi o hyd! Ac rwy'n fyw.

Bev Cousins, Gweinyddwr Busnes Gweithredol #TîmHDC

Pan roedden ni'n byw yn Rhydaman es i'r Brownies a phan symudon ni i Abertawe daeth mam o hyd i'r Geidiau cyntaf yn Townhill ac es i yno hyd nes yr oedran gadael yn 16. Roedd yn wych, fe wnes i fwynhau gymaint.

Mae'n dysgu sgiliau mor werthfawr i chi. Felly nid yn unig byddwch chi'n ennill bathodynnau megis gwnïo, crefftau, coginio ac ati, ond mae hefyd yn rhoi ymdeimlad o falchder i chi ym mhopeth a wnewch. Cewch eich trin yn deg ac fel aelod gwerthfawr o'r gymuned waeth o ble rydych chi'n dod a'ch cefndir.

Cefais gymaint o anturiaethau yn y chwe blynedd hynny. Ond yr uchafbwynt oedd cael fy enwebu gan Geidiau Gorllewin Morgannwg ac arweinydd fy ngrŵp, i fynd i ddigwyddiad penwythnos lle roeddent yn dewis Geidiau ar gyfer gwahanol jamborïau i nodi'r mileniwm. Ni feddyliais i unrhyw beth amdano - dim ond cyfle i wneud mwy o ffrindiau a chymryd rhan mewn gwahanol weithgareddau ar gyfer y penwythnos oedd hwn i mi. Dwi'n cofio cael galwad ganddyn nhw'n dweud ‘Elinor, rydyn ni wedi dy ddewis i gynrychioli Geidiau Cymru ond hefyd i fod yn rhan o dîm y DU i fynd i Seland Newydd ar gyfer jamborî. Roedd clywed hynny yn 13 oed a hanner yn anhygoel.

Cefais wybod mai fi fyddai'r unig Geid o Gymru i ymuno â phedair merch arall o'r DU, dim rhieni dim ond ein harweinwyr grŵp, ac y byddem yn hedfan allan i Seland Newydd am dair wythnos a hanner ar gyfer Jamborî. Gwnaethom gyfarfod fis Hydref a dyna oedd y tro cyntaf i mi eu cyfarfod. Fi oedd yr ieuengaf, ond roedd yn braf oherwydd gwnaethant edrych ar fy ôl. Fe wnaethon ni ychydig o gaiacio a chanŵio ar y llynnoedd yn Peterborough. Yna fe wnaethon ni hedfan nos Galan.

Hedfanon ni drwy LA ac yna ymlaen i Auckland yn y gogledd. Doedden ni ddim yno am gyfnod hir oherwydd hediad cysylltiol oedd nesaf i Christchurch. Roedden ni'n aros gyda theuluoedd lletyol yn Christchurch am ychydig ddyddiau, yna fel grŵp teithion ni ar hyd Ynys y De i lawr tuag at Dunedin i'r jamborî. Hwn oedd yr haf gwlypaf iddyn nhw ei gael ers sawl blwyddyn, felly does dim angen dweud eu bod wedi ein beio ni am ddod â'r glaw gyda ni.

Roedd yn rhaid i ni ddewis gwahanol weithgareddau felly dewisais i rywbeth nad oeddwn i erioed wedi'i wneud o'r blaen - rafftio dŵr. Am brofiad! Roeddwn i'n gwersylla gyda merched o Awstralia, Seland Newydd, Fiji, Taiwan, pob cenedl wahanol. Roedden ni'n gwersylla yn y glaw, ac yna'n rafftio dŵr yn y glaw. Mae'n rhywbeth na fyddai fyth yn ei anghofio. Roedd wir yn brofiad oes.

Cedwais mewn cysylltiad â'm gwesteiwr, Rachel, a merch o'r enw Penny ac ychydig o flynyddoedd yn ddiweddarach hedfanodd Penny i'r DU i gwrdd â theulu a daeth hi i aros gyda ni hefyd. Roedden ni'n gallu talu'r gymwynas yn ôl ac roedd hynny mor braf. Yn amlwg nawr, drwy'r cyfryngau cymdeithasol, rwy'n cadw mewn cysylltiad â rhai ohonyn nhw.

Nid yn unig mae gen i atgofion melys ond rwy'n bendant yn meddwl ei fod wedi helpu i fy llywio i i'r person ydw i heddiw. Dysgodd i mi y gallaf gyflawni unrhyw beth rwy'n rhoi fy meddwl arno a gallaf fod yn well na'r hyn dwi'n credu yn fy meddwl weithiau.

Gwnaeth bod yn y Geidiau wir fagu fy hyder. Pan rydych chi'n berson ifanc ac yn cael amrywiol drafferthion gyda'r ysgol neu fwlio, a brofais fy hun am fod gen i groen gwael iawn ar y pryd, gall fod yn anodd. Ond wedyn fe wnes i ymddwyn ychydig fel 'ta-ra bwlis, dwi'n mynd, dwi wedi cael y cyfle arbennig hwn a dwi'n mynd i fanteisio arno a gwneud y mwyaf ohono. Dydych chi ddim yn mynd i fy atal.’

Rwyf bellach yn swyddog cymdogaeth, wedi fy lleoli yn yr un gymuned â lle roeddwn i'n mynd i'r Geidiau. Mae llawer wedi newid yn yr ugain mlynedd ers i mi fod yn Geid, ond dydw i ddim yn meddwl bod y problemau roedd pobl ifanc yn eu wynebu heddiw a'r hyn roeddwn i'n eu wynebu bryd hynny yn rhy annhebyg. Mae'r cyfryngau cymdeithasol yn bendant wedi ei wneud yn anoddach, ond rwyf eisiau defnyddio fy mhrofiad a'r hyn dwi wedi profi i weithio gydag aelodau ieuengaf y gymuned a bod yn gyswllt iddynt, nid yn unig drwy fy rôl, ond fel bod dynol.

Gofynnwyd i mi fynd yn ôl a siarad â fy hen grŵp, ac rwy'n bendant yn mynd i wneud hynny, a dwi'n gobeithio fy mod i wedi gwneud fy nghyn-arweinydd yn falch.

Elinor Pearce, PCSO yn #TîmHDC

Cyn i mi ddod yn Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu gyda Heddlu De Cymru, es i i'r Brifysgol i astudio cyfrifyddiaeth. Roeddwn yn credu mai dyna fyddai fy ngyrfa. Roeddwn yn hyfforddi i fod yn gyfrifydd gyda chwmni o Gyfreithwyr, ond yna daeth y cyfnod clo.

Doeddwn i ddim yn teimlo'r un boddhad o beidio â bod yng nghwmni fy nghydweithwyr, gweithio gartref a gorfod cwblhau'r union dasgau dro ar ôl tro ag yr oeddwn wedi ei deimlo wrth ddechrau fy astudiaethau. Roedd hi'n anodd astudio ac roeddwn yn ei chael hi'n anodd canolbwyntio am fy mod wedi colli'r angerdd. Roeddwn yn cadw i feddwl am y cyfnod pan oeddwn yn ifanc ar hyn roeddwn i am ei wneud bryd hynny, a gofyn i mi fy hun ‘ai dyma'r llwybr gyrfa roeddwn i am fod arno?’

Cefais fy mhen-blwydd yn 30, ac roeddwn yn teimlo y gallwn fod yn ddigon ifanc i newid fy ngyrfa. Llwyddais i ennill cryn brofiad mewn cyfrifyddiaeth, felly gofynnais i mi fy hun ‘beth yw'r cam nesaf?’ Felly, fe wnes gais i ymuno â Heddlu De Cymru yn yr adran Adnoddau Dynol a llwyddais i ennill profiad helaeth yno. O'r rôl honno, llwyddais ymhen hir a hwyr i drosglwyddo i rôl Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu.

Rwyf wedi cyflawni'r rôl ers tua tri mis bellach a newydd gyrraedd statws patrolio annibynnol. Mwynheais yr hyfforddiant yn fawr.

Mae fy swydd yn cynnwys ymgysylltu â'r gymuned a delio â throseddau lefel isel ac Ymddygiad Gwrthgymdeithasol. Rwy'n cael boddhad o fynd o amgylch ysgolion amrywiol, cyfarfodydd PACT, Gwarchod y Gymuned ac ymgysylltu â'r gymuned, ond mae fy mryd ar ddod yn Dditectif. Mae gen i ddiddordeb mawr yn y Rhaglen Garlam i rôl Ditectif, a hoffwn, yn y pen draw, wneud cais i fynd ar y cwrs hwnnw.

Rwyf wedi byw yn ardal De Cymru am y rhan fwyaf o'm bywyd. Rwy'n adnabod yr ardal yn dda ac yn cymryd rhan mewn nifer o weithgareddau cymdeithasol. Rwy'n chwarae bowlio lawnt ac yn rhan o glwb rhedeg ac roeddwn i'n arfer chwarae dartiau hefyd, felly mae gen i gydberthynas dda â gwahanol glybiau a chymunedau yn yr ardal. Mae'n rhywbeth sy'n bwysig iawn i mi ac rwyf am barhau i ddefnyddio fy mhrofiad a datblygu mewn maes rwy'n angerddol amdano i helpu ymhob ffordd.

Thomas Pearson, Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu yn #TîmHDC

Pan oeddwn i'n 35 oed, cefais ddiagnosis o ddyslecsia ac ADHD.

Cododd cyfle yn y gwaith i wneud cais am raglen gradd. Wnes i ddim gorffen fy nghymwysterau Safon Uwch am fy mod i'n cael cymaint o anawsterau yn yr ysgol tua'r diwedd, ond gwelais y cyfle hwn a meddwl ‘dyma fy amser’.

Wrth i'r rhaglen ddechrau ac i'r gwaith ddechrau llifo i mewn, roeddwn i'n edrych ar y traethodau hyn a doeddwn i ddim yn gwybod ble i ddechrau. Roeddwn i ar goll! Roedd yr holl syniadau hyn yn fy mhen am beth roeddwn i am ei ddweud, ond ni allwn ddechrau. Dechreuais gwestiynu a oeddwn i'n gallu gwneud hyn. Roeddwn i'n meddwl, efallai nad yw'n addas i mi, efallai nad ydw i i fod i gael gradd, efallai nad ydw i'n ddigon deallus.

Roeddwn i wedi teimlo nad oeddwn i'n ddigon da am flynyddoedd. Oherwydd, yn yr ysgol, rydych chi'n cael eich cymharu yn ôl eich gallu i sefyll arholiadau neu ennill gradd benodol ac os nad ydych chi'n gallu cyrraedd y safonau hyn, er eich bod chi'n gweithio'n galed iawn – mor galed ag y gallwch chi – mae'n anodd ac yn gwneud i chi deimlo'n unig.

Cefais sgwrs gyda'm darlithydd a dywedais wrthi fy mod i'n cael trafferth. Roedd y brifysgol yn hynod gefnogol. Mi wnaethant fy rhoi i ar y llwybr cywir a wnaethon nhw fy sefydlu gyda chefnogaeth uniongyrchol a gofynnwyd i mi gwblhau prawf sgrinio cychwynnol o'r 'Do It'. Tynnodd hyn sylw at rai materion yn ymwneud â sillafu a rhifedd yn bennaf, ac yna cefais asesiad priodol. Dywedodd y fenyw oedd yn cynnal yr asesiad fwy neu lai yn syth fod gennyf rai anawsterau, a bod y prif un yn ymwneud â dyslecsia ffonolegol. Yn sydyn roedd popeth yn gwneud synnwyr.

Yn fy nghalon, roeddwn i'n gwybod hyn yn barod. Roeddwn i'n gwybod fy mod i'n ddyslecsig oherwydd fy sillafu, y ffordd y mae fy nghof gweithredol yn gweithio, y ffordd roedd yn rhaid i mi weithio'n galetach i ddal i fyny â phawb arall.

Ond roedd y diagnosis o ADHD yn destun syndod i mi, rhaid cyfaddef. Roedd hynny oherwydd fy nealltwriaeth a'm camsyniadau o ran beth yw ADHD. Rydych chi bob amser yn meddwl am y ddelwedd ystrydebol honno o blentyn gorfywiog sydd methu rheoli ei hun, sy'n wahanol iawn i fi. I fi, mae'n ymwneud â'm hanallu i ganolbwyntio ar bethau os nad ydynt yn ennyn fy niddordeb, ond os rhowch chi bwnc diddorol i mi, sy'n fy nenu'n naturiol, gallaf organolbwyntio arno a gwneud tua wythnos o waith mewn ychydig oriau.

Cefais fy ngrymuso gan y diagnosisau hynny.

Mae wedi fy helpu i ddatgloi sut rwy'n deall fy hun, a'r hyn sydd angen i mi gyfathrebu i eraill er mwyn i mi gyflawni fy llawn botensial. Rwy'n dechrau datblygu fy mecanweithiau ymdopi presennol i'm diwrnod gwaith i wneud sut rwy'n gweithio ychydig yn haws. Sut mae fy meddwl yn gweithio a'r ffordd y gall gofynion sy'n gwrthdaro â'i gilydd fy llethu'n gyflym, felly rydw i wedi dod o hyd i ffyrdd o reoli hynny'n well. Er enghraifft, rwy'n tueddu i recordio cyfarfodydd nawr fel nad oes rhaid i mi fynd yn ôl a gofyn i unigolion ailadrodd eu hunain; gallaf wrando yn fy amser fy hun. Mae rhywbeth mor syml â hynny yn gwneud i mi deimlo'n well amdanaf fy hun ac nid yw'n effeithio ar fy ngwaith chwaith.

Rydw i wedi sylweddoli nad oes rhaid bod ar ben popeth bob dydd a bod yn wych bob amser. Mae bod yn iawn yn ddigon. Dwi'n gwneud ymdrech ymwybodol i ailosod fy meddwl, oherwydd un o nodweddion cyffredin ADHD a dyslecsia yw bod gennych ddisgwyliadau afrealistig iawn ohonoch chi'ch hun. Rwy'n empatheiddio â phobl eraill ond fi yw fy beirniad anoddaf - dwi wrth fy modd yn helpu pobl i ddod o hyd i'w sbarc unigol eu hunain a dangos y gwahaniaeth go iawn maen nhw'n ei wneud i eraill. Dydw i erioed wedi gallu gweld hynny ynof fi fy hun o gwbl. Felly rydw i wedi gwneud llawer o hunanfyfyrio.

Yn fwy na dim, rydw i wedi bod yn ceisio deall pwy ydw i er lles fy merch oherwydd bod cysylltiad rhwng geneteg a dyslecsia ac roeddwn i am ei ddeall yn well rhag ofn y bydd angen i mi ei chefnogi hi ar y daith honno yn y dyfodol hefyd. Felly roedd hynny'n sbardun pwysig i mi; rydw i wedi bod yn straffaglu drwy bethau am 35 o flynyddoedd heb wybod yn wahanol. Rydw i wedi cyrraedd lle rydw i, rwy'n hynod falch o'r hyn rydw i wedi'i gyflawni - rwy'n Rhingyll, rydw i wrth fy modd gyda'm rôl, rwy'n mwynhau bod yn oruchwylydd a meithrin a chefnogi fy nhîm a'r bobl o'm cwmpas. Rydw i hefyd yn dditectif achrededig ac wedi gweithio ar ymchwiliadau cymhleth i lofruddiaethau ac achosion o gam-drin plant. Mae rhywfaint o fy ngwaith gyda dioddefwyr wedi cael cydnabyddiaeth ffurfiol ac rwy'n credu'n gryf fod hyn oherwydd fy ymennydd niwroamrywiol empathetig.

Dydw i ddim yn arbenigwr ar niwroamrywiaeth o gwbl, mae hyn i gyd yn newydd i mi. Ond rwy'n teimlo ei bod yn bwysig siarad am y peth oherwydd rydw i am helpu i chwalu'r syniadau hynny sydd gan bobl am ddyslecsia ac ADHD. Roeddwn i'n arfer meddwl felly hefyd. A pho fwyaf rwy'n ymchwilio i'r peth, mwyaf y mae'n fy addysgu, felly pam ddim achub ar y cyfle hwnnw i addysgu pobl eraill hefyd? Oherwydd, eto, mi fyddech chi'n synnu faint o bobl sydd wedi dod ataf ers i mi siarad am fy mhrofiadau a dweud eu bod yn cydymdeimlo â'r hyn rwy'n ei ddweud neu eu bod yn gweld y nodweddion rwy'n siarad amdanynt yn eu plentyn eu hunain a'u bod wedi bod yn cwestiynu'r peth heb wybod ble i droi.

Fy nghyngor i unrhyw un sy'n cael trafferth fel roeddwn i, yw i siarad a gofyn am help bob amser. Mae mwy o sgyrsiau yn mynd rhagddynt ynghylch niwroamrywiaeth nag erioed o'r blaen, ac mae hynny'n wych. Mae gwybodaeth yn rhoi grym mewn unrhyw bwnc. Mae cyfoeth o ddeunyddiau ar gael ar y cyfryngau cymdeithasol, gan elusennau, grwpiau cymorth ac mewn gweminarau am ddim.

Rwy'n teimlo bod cyfrifoldeb gennyf am fy mod yn un o'r rhai ffodus a lwyddodd i gael diagnosis, er bod hynny'n hwyrach mewn bywyd, felly rwy'n teimlo y dylwn rannu fy mhrofiadau rhag ofn y gall helpu rhywun arall. Rydw i am i bobl wybod ei bod hi'n iawn bod yn unigolyn, ac os gallaf gynnig ychydig eiriau o gymorth neu gysur yna mae hynny'n fy sbarduno. Os oes plentyn bach yn eistedd yn yr ysgol yn meddwl ‘fydda i byth yn gallu gwneud unrhyw beth’ neu ‘alla i ddim cael fy swydd ddelfrydol’, rydw i am allu dweud ‘gelli!’ Bydd rhaid gweithio'n galed, yn galetach na phobl eraill mae'n debyg, ac mae'n bosibl na fydd dy lwybr yn un traddodiadol, ond mi wnei di gyrraedd yno. Rwy'n gwybod pa mor ynysig mae'n gallu bod pan nad ydych chi'n deall pam eich bod chi'n wahanol neu pam na allwch chi ddal i fyny – rwy'n cofio cwestiynu fy hun yn gyson, ‘Ydw i'n dwp neu ydw i'n ddiog?’ – felly rydw i am allu cynnig ychydig o undod a dweud ‘Rwy'n dy weld di, rwy'n dy ddeall di, rydw i wedi bod yno. Ac mae'n iawn.’

Y Rhingyll Myfanwy Beaumont, #TîmHDC

Rwy'n ymarfer ac yn hyfforddi ar gyfer RSD sy'n gwmni campfa, dawnsio a dawnsio cheer wedi'i leoli yn Ystad Ddiwydiannol Trefforest. Rwy'n ymarfer ddwywaith yr wythnos ar ddydd Mawrth a dydd Iau ac yna'n hyfforddi ar ddydd Sul.

Ennill aur ym Mhencampwriaeth y Byd y llynedd yw fy nghyflawniad mwyaf hyd yma. Cefais fy newis ar gyfer Tîm Danswio Cheer dros Cymru ym mis Medi 2021 ac roeddwn ar dîm 'a addaswyd i bob gallu', sy’n cynnwys athletwyr anabl a rhai nad ydynt yn anabl. Buom yn ymarfer unwaith yr wythnos am bedair awr o fis Medi tan fis Ebrill, yna aethom i’r bencampwriaeth yn Fflorida ac ennill.

Ffilmiwyd y broses gyfan, a rhyddhawyd rhaglen ddogfen ar y BBC o'r enw Blood, Sweat and Cheer. Rwyf wrth fy modd y gallaf ailwylio ein proses. Mae’n rhoi’r un hen deimladau a gallaf fynd â hynny gyda mi am weddill fy oes. Ennill aur oedd fy uchafbwynt mwyaf, allwch chi ddim gwella ar ennill aur.

Mae angen llawer o ymrwymiad ar gyfer fy ngyrfa dawnsio a cheer. Rwy'n cystadlu gyda fy nhîm lleol RSD, a hefyd yn cystadlu dros Dîm Cymru.

Fy nhrefn wythnosol arferol fyddai ymarfer ar ddydd Llun am dair awr a hanner, ac eto ar ddydd Mawrth a dydd Iau am ddwy awr. Unwaith y mis byddwn yn ymarfer am saith awr, lle byddwn yn treulio tair awr yn dawnsio yna'n gyrru yn syth i'r gampfa i ymarfer am bedair awr yn y prynhawn, gan ddechrau am hanner awr wedi deg a gorffen hanner awr wedi chwech. Er bod y ddwy sesiwn hyfforddi yn wahanol maent hefyd yn ddwys.

Jasmine Hughes, intern Gwasanaethau Cymorth Gweithredol ac Eiddo yn #TîmHDC

Cefais ddiagnosis o glefyd Parkinson Cynnar yn 2020 pan oeddwn yn 38 oed.

Rwyf wastad wedi bod braidd yn grynedig, yn enwedig pan fyddaf dan straen ond roedd meddygon bob amser yn dweud wrthyf mai pryder oedd hyn. Ond yna yn 2019, cafodd fy mrawd iau ddiagnosis ohono yn 32 oed, a dywedodd fy ngŵr ar y pryd ‘Rwy’n meddwl ei fod gennyt ti hefyd’. Ac roedd y cyfan yn gwneud synnwyr.

Roedd llawer o straen arna'i ar y pryd – roedd fy nhad yn sâl â chanser angheuol – ac unwaith eto dywedwyd wrthyf mai pryder oedd hyn. Ond wedyn, llwyddais i gael fy atgyfeirio at ymgynghorydd. Daeth ffrind gyda mi, a chefais sganiau ac ati, ym mis Chwefror.

Yn y cyfamser gadawodd fy ngŵr ac roeddwn i ar fy mhen fy hun gyda'n dau blentyn ifanc ac yn dal i aros i gael gwybod yn sicr.

Yna daeth y cyfnod clo, felly roeddwn i yn y tŷ ar fy mhen fy hun pan gefais y diagnosis dros alwad Skype ym mis Ebrill. Ond yn rhyfedd ddigon, fe wnaeth i mi deimlo gangwaith yn well am fy mod wedi cael ateb.

Rydw i bellach ar feddyginiaeth ac rydw i'n teimlo fel person gwahanol. Rwy’n meddwl fy mod wedi derbyn y ffaith mai Parkinson's ydoedd erbyn i mi gael y diagnosis, ac felly'n meddwl y byddwn wedi cael fy siomi mewn ffordd os na fyddai hynny'n wir, gan na fyddwn wedi cael ateb o hyd. Pe na bai fy mrawd wedi cael diagnosis fyddai gen i ddim syniad hyd yn oed, felly mewn ffordd roedd yn fendith.

Cefais feddyginiaeth fwy neu lai yn syth ac fe wnaeth gymaint o wahaniaeth. O’r blaen, byddwn i'n ceisio cuddio fy symptomau, byddwn i'n crynu ac yn osgoi siarad â phobl ac ati am fy mod i'n teimlo cywilydd ac ar adegau roedd pobl hyd yn oed wedi gofyn a oeddwn ar gyffuriau.

Mae gen i radd mewn cerddoriaeth, ac rwy'n perfformio mewn band pres. Straen yw’r peth gwaethaf ar gyfer Parkinson’s ac ar adegau cyn fy niagnosis byddwn i'n crynu wrth berfformio. Roeddwn i'n meddwl mai pryder oedd hyn, ond wrth i mi deimlo mwy a mwy o straen gyda phopeth oedd yn digwydd roeddwn mewn cyflwr gwael iawn.

Mae Parkinson’s yn gyflwr sy’n gwaethygu’n gynyddol. Ond ar hyn o bryd, mae llawer o bobl yn dweud na fydden nhw hyd yn oed yn gwybod bod gen i'r cyflwr. Cyn i mi gael diagnosis a meddyginiaeth byddai wedi bod yn fwy amlwg. Byddwn wedi edrych fel fy mod braidd yn wyllt, yn nerfus, ac yn crynu. Wn i ddim beth mae'r feddyginiaeth yn ei wneud, efallai mai dim ond cuddio'r symptomau y mae, ond yn bendant mae wedi rhoi fy hyder yn ôl i mi. Rwy’n dal i chwarae yn y band ac rwy’n teimlo cymaint yn fwy hyderus yn gwneud hynny nawr.

Doeddwn i ddim yn gwybod llawer am Parkinson’s cyn i fy mrawd gael diagnosis. Nid oedd neb arall yn fy nheulu wedi ei gael ac mae hyd yn oed rhaglenni amdano yn tueddu i wneud allan ei fod yn gyflwr sy’n effeithio ar hen bobl a dynion yn bennaf.

Felly gwnes i lawer o waith ymchwil, mynd ar gwrs gyda Parkinson’s DU, ac ymuno â grŵp cymorth lleol ar gyfer pobl ifanc â Parkinson’s ar Facebook. Mae gen i lawer o ffrindiau ac rwyf wedi cael llawer o gefnogaeth trwy hynny. Mae grŵp ohonom yn cyfarfod yn lleol – dechreuodd gyda phedair menyw a nawr mae chwech ohonom a fy mrawd. Rydyn ni'n gallu chwerthin ar rai agweddau, ysgafnhau sefyllfaoedd, fel neidio ciw mewn parc thema. Mae gennym ni Parkinson’s yn gyffredin felly dydw i ddim yn teimlo’n unig. Ond y rhan fwyaf o'r amser dydyn ni ddim hyd yn oed yn siarad am y cyflwr, dim ond rhywbeth a ddaeth â ni at ein gilydd yw hynny.

Rwyf hefyd newydd ddechrau dosbarth ymarfer corff o’r enw PD Warriors oherwydd mae’n debyg mai ymarfer corff yw’r peth gorau ar gyfer Parkinson’s, i helpu i atal y symptomau ac rwyf hefyd yn gwneud dosbarth gydag English National Ballet.

A dweud y gwir, clefyd Parkinson oedd fy mhryder lleiaf dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf – yn ogystal â’r diagnosis a'r ysgariad a cheisio bod yn fam dda i fy mechgyn, bu farw fy nhad ym mis Rhagfyr 2020 hefyd.

Roeddwn i'n gwybod bod rhaid i mi fwrw ymlaen, a dal ati. Mae'n rhaid i chi wneud popeth a allwch i helpu eich hun ac rwy'n gwrthod eistedd yno a gadael iddo fy atal rhag byw fy mywyd.

Heather Giles, Gweinyddwr Larymau yn #TîmHDC

A dweud y gwir, drwy hap a ddamwain yr es i i mewn iddo. Pan roeddwn i yn y brifysgol roeddwn i'n gwneud fy ngwaith maes mewn lle o'r enw Butser Ancient Farm yn Hampshire, a daeth criw o actorion ail-greu yno. Siaradais â nhw a dysgu amdanynt a gofynnon nhw i mi os oeddwn i eisiau aros noson gyda nhw. Fe wnes i, ac ers hynny dwi wedi gwirioni oherwydd mae'n fyd hollol wahanol, mae'n ddihangfa braf iawn.

Arhosom mewn tŷ hir Sacsonaidd lle'r oedd tanllwyth o dân, a thu allan yn fud, roedd o'n heddychlon iawn. Roeddent yn gwneud hanes byw'r Sacsoniaid felly roedd pobl yn nyddu, pobl yn coginio, yn gwneud crochenwaith, gwaith lledr, gofaint. Roedd y gymuned fach hon wedi dod at ei gilydd ac fe wnaethom ni ymuno.

Roedd hynny nôl yn 2016/17 a bellach rwy'n rhan o ddau grŵp gwahanol sy'n gwneud dau wahanol gyfnod. Rydym yn cyfarfod ar gyfer cymdeithasu ar y penwythnos, yn mynd ar deithiau i leoliadau hanesyddol, yn ymweld ag amgueddfeydd, y math hynny o bethau. Y pethau hyfryd, 'nerdy' hynny. Ond yna byddwn yn cynnal digwyddiadau, unwaith neu ddwywaith neu deirgwaith y mis os bydd yn dymor prysur iawn a byddwn yn mynd o amgylch y wlad. Os ewch chi i gastell, dyna fydd eich cartref am y penwythnos, rydych yn eistedd ac yn siarad â'r cyhoedd, gan roi brwydr fach ymlaen iddynt, sy'n dipyn o hwyl.

Dwi'n rhan o'r There’s the Ragged Victorians, sy'n portreadu dosbarth gweithiol y 1850au. Felly byddwn yn mynd i leoedd fel SS Great Britain ac ardaloedd Fictoraidd eraill - mae tipyn wedi bod o amgylch Cymru megis Gwaith Haearn Blaenafon - ac yn darlunio dosbarthiadau budr, isel gweithwyr llaw Prydain yn Oes Fictoria. Mae nhw wedi fy rhoi fel y Muffin Man, felly byddai'n cerdded o gwmpas gyda swp o gramwythod a manion bethau.

Pan fyddwch chi'n ymgysylltu â'r cyhoedd, mae bron fel pe baech gennych ddau wyneb. Bydd rhai pobl yn dod atoch ac yn gofyn cwestiwn am yr hanes a byddant yn awyddus i ddysgu amdano. Pan mae gennych blentyn bach yn edrych arnoch ac yn meddwl o ddifrif eich bod chi'n rhywun hen, budr o'r Oes Fictoria, rydych yn chwarae i'r rhan ac yn rhoi'r hanes iddynt yn uniongyrchol. Pan mae gennych blant ifanc sy'n ymddiddori mewn hanes, mae'n iawn dweud y ffeithiau wrthynt, ond mae gallu dangos iddynt, dod ag e'n fyw, dangos iddynt pa mor drwm yw rhywbeth, teimlo'r dillad a dangos gymaint mae'r gwlân yn cosi - mae'n rhoi deinamig hollol wahanol i hanes sydd ddim yn cael ei gyfleu mewn llyfr testun.

Y grŵp arall dwi'n rhan ohono yw grŵp y Sacsoniaid. Nhw yw'r grŵp cyntaf yr ymunais â nhw ac maent yn cwmpasu Prydain Eingl-sacsonaidd cynnar. Felly, rydym yn gwneud brwydrau, nosweithiau gyda'r Sacsoniaid er mwyn i bobl allu dod draw, aros yn y tŷ, gwrando ar rai o ddarlleniadau o hen Saesneg a'r math hynny o beth. Yna mae gennych yr hanes byw o hynny, y gofaint, y pwythwyr, y gwehyddion. Gallech chi fod yn gwisgo darn o wisg a byddwch chi'n dweud ‘cafodd fy nghrys-t ei wneud ganddi hi yn y fan honno, cafodd fy nghleddyf ei wneud gan y dyn hwnnw yn y fan honno'.

Mae'r cymdeithasau yn dda iawn wrth eich helpu i ymchwilio a chael y gwisgoedd, a chi sy'n berchen arnynt, ond ar y safle mae dwylo hyfryd, clyfar a chrefftus ac ni allwch chi brynu'r pethau hyn ar y silff. Felly mae gennych rywun yno'n pwytho tiwnig i chi â llaw, neu'n bwyth-gyfrif y semau ar ryffiau eich crys-t yn eich gwisg Oes Fictoria. Rwyf wedi meithrin ychydig o sgiliau ar hyd y ffordd; Rwy'n mwynhau gwneud ychydig o waith lledr, felly gallaf wneud pethau fel esgidiau ac rwy'n gwneud ychydig o waith efydd felly'n gallu gwneud rhai pethau wedi'u hail-greu o bethau y gwelwch chi mewn rhai beddau penodol.

Mae fy nheulu yn dal i feddwl fy mod i ychydig yn rhyfedd. Dwi'n cofio pan roeddwn i'n arfer byw gartref ac yn dod yn ôl â lympiau a chleisiau, yn arogli o dân gwersyll, a byddent yn meddwl ‘pam ar y ddaear wyt ti'n gwneud yr hobi hwn’. Ond mae hi'n un o'r hobïau hynny na allwch chi ei disgrifio i rywun. Yr un ffordd o fynd i mewn iddo yw rhoi cynnig arno, ac yna byddwch yn sylweddoli beth yw'r ddihangfa. Nid oes gennych eich ffôn, yr unig bobl sydd gennych yw'r rhai o'ch cwmpas sy'n sgwrsio, ac yn cael amser da. Rydych yn cyfarfod pobl o bob cefndir ac mae pob un ohonynt wedi'u huno gan yr angen hwn i gael profiad ymarferol, gyda phobl debyg a dim byd yn tarfu ar hynny.

Lewis Beck, Swyddog Treftadaeth gyda #TîmHDC

Mae fy rôl fel dyfarnwr cynorthwyol rhyngwladol wedi mynd â fi i bedwar ban byd. Cefais fy newis ym mis Mai y llynedd i fynd i dwrnamaint dan 17 oed Ewro 2022, rwyf wedi dyfarnu tair gêm gyfeillgar ryngwladol lawn, ac rwyf hyd yn oed wedi bod i Ynysoedd Ffaro ar bedwar achlysur ar wahân!

Yn gynharach yn ystod y tymor hwn, cefais brofiad o bêl-droed cam y grwpiau drwy ddyfarnu dwy gêm yn yr Europa Conference League –croesawodd Žalgiris o Lithwania Basel o'r Swistir, ac yna gwelwyd tîm Nice o Ffrainc yn erbyn Slovácko o'r weriniaeth Tsiec.  Dyma'r lefel uchaf o swyddogion o Gymru rydym wedi'i gweld ers rhyw saith mlynedd fwy na thebyg. Roedd yn brofiad ardderchog.

Rwyf wedi bod yn gweithio i Heddlu De Cymru ers ychydig dros flwyddyn, gan gymryd galwadau argyfwng a galwadau nad ydynt yn argyfwng gan y cyhoedd a neilltuo swyddogion i ddigwyddiadau. Gall fod tipyn o waith jyglo gan fod y gofynion ffitrwydd ar gyfer dyfarnu ar y lefel honno'n uchel, felly, yn ystod fy egwyl ginio neu ar fy egwyl yn ystod y shifft nos, am 3 neu 4 o'r gloch y bore er enghraifft, rwy'n aml yn y gampfa – weithiau does gen i ddim amser arall i'w wneud. Mae gen i deulu ifanc ac felly mae'n rhaid anelu at gael cydbwysedd – dyna'r her fwyaf un.

Fel rheol, rwy'n rhan o dîm dyfarnu ochr yn ochr â Lewiss Edwards, sy'n swyddog ymateb ym Merthyr. O ganlyniad i batrwm ein shifftiau, rydym yn gweithio ar yr un tîm. Gwnaethom ddechrau dyfarnu gyda'n gilydd rhyw 12 neu 13 o flynyddoedd yn ôl – mae'r ddau ohonom yn byw yn yr un dref, gwnaethom dyfu i fyny gyda'n gilydd ac rydym yn ffrindiau gorau!

O ran teithio dramor, weithiau does dim llawer o rybudd, ond mae'r gwaith wedi bod yn wych. Roeddwn wedi bod yn poeni ychydig cyn mynd i'r Pencampwriaethau Ewropeaidd dan 17 oed yn Israel, oherwydd roedd angen tair wythnos i ffwrdd arnaf – ond yn ffodus i mi, roedd fy ngoruchwyliwr a rheolwr yr ystafell yn gwbl gefnogol a rhoesant ganiatâd i mi fynd er gwaetha'r ffaith fy mod i'n gymharol newydd i'r rôl ar y pryd.

Rwy'n mwynhau'r boddhad rwy'n ei gael o'm swydd fan hyn, ac mae'r un peth yn wir am ddyfarnu. Rwy'n ceisio gadael i hynny orbwyso'r agweddau negyddol, fel unrhyw driniaeth sarhaus y gallem ei dioddef. Ar y cyfan, rydych yn dysgu sut i ddelio â'r agweddau negyddol hynny, ond weithiau byddant yn eich bwrw oddi ar eich echel ac yn cael effaith sydyn arnoch, ychydig ddyddiau'n ddiweddarach efallai. Ond at ei gilydd, rwyf bob amser yn ceisio canolbwyntio ar yr agweddau cadarnhaol – rwy'n cael teithio ledled y byd yn cynrychioli fy ngwlad, rhywbeth nad oes llawer o bobl yn cael y cyfle i'w wneud.

O ran fy ngwaith, mae pob galwad yn cyflwyno her wahanol. Ac yna, pan fyddaf ar y system radio fel swyddog neilltuo swyddogion, mae pob digwyddiad yn cyflwyno her wahanol. Mae rhywbeth newydd o hyd, ac rwyf wrth fy modd â'r hyn rwy'n ei wneud. Mae ochr ddyfarnu fy mywyd hefyd wedi helpu i roi gwell syniad i mi o sut y gallaf ddelio â sefyllfaoedd anodd neu lle mae angen i mi ymateb yn gyflym i rai agweddau ar y swydd. Mae fy nwy ‘swydd’ yn mynd law yn llaw â'i gilydd sy'n golygu bod y broses o bontio o un i'r llall yn eithaf llyfn ac rwy'n datblygu drwy'r amser.

Ychydig flynyddoedd yn ôl, aeth Lewiss, minnau ac un arall allan i Saudi Arabia gan ymgymryd â rolau fel swyddogion gêm llawn amser ar gyfer rhyw 15 o gemau yn eu cynghrair uchaf. Roeddwn yn methu â chredu fy lwc yn cael profiad o hynny – roeddwn yn byw'r freuddwyd. Ond fel swyddog rhan-amser, rwy'n parhau i gael byw'r freuddwyd i raddau. Ac rwyf wir wrth fy modd â'm swydd yn yr heddlu – mae'n rhoi safbwynt newydd ar fywyd i mi.

John Bryant, Swyddog Risg a Datrys Digwyddiadau

Fe wnes i osgoi mynd at y meddyg am gyfnod hir iawn ac, yn y pen draw, fy ngwraig wnaeth fy ngorfodi i fynd. Mynd am reswm arall wnes i mewn gwirionedd, sef pwysedd gwaed uchel, gan ddefnyddio hynny fel esgus i ddatgelu i'r meddyg bod gen i anesmwythdra.

Roedd yn sioc enbyd. Roeddwn i'n gweddïo ac yn gobeithio mai trawma oedd yr anesmwythdra – cefais fy nharo gan bêl tenis sawl mis cyn hynny – ac roeddwn yn credu mai dyna oedd gwraidd y broblem. Roeddwn i'n gweddïo mai dyna oedd wrth wraidd popeth. Ond ar ôl i mi fagu plwc a mynd at y meddyg, roedd gen i syniad gan ei fod wedi bod yno ers cymaint o amser. Allwn i gicio fy hun am beidio â mynd yn gynt a gwthio fy nghywilydd a phopeth arall o'r neilltu.

Roedd clywed y geiriau, ‘ry'n ni'n credu bod gen ti ganser’, yn ddychrynllyd. Roeddwn i mewn sioc lwyr, oherwydd rydych chi'n canolbwyntio ar yr un gair hwnnw a dydych chi ddim yn clywed dim byd arall ar ôl hynny. Dim ond sŵn cefndir yw popeth arall – y cyngor meddygol mae'n nhw'n ei roi i chi – allwch chi ddim peidio ag ofni'r gwaethaf.

Ac roedd hynny'n wir iawn yn fy achos i, wrth i mi fynd ati i gynllunio fy angladd fy hun, y caneuon roeddwn i eu heisiau, gwneud yn siŵr bod y teulu yn iawn, dweud wrth fy ngwraig ble roedd y papurau yswiriant, a'r math hynny o beth. Pethau doedden nhw ddim am eu clywed. Yn enwedig yn ystod y cyfnod cynnar hwnnw pan doedden ni ddim yn gwybod yn iawn beth oedd y prognosis. Ac, wyddech chi, mae gan ganser y ceilliau gyfradd oroesi uchel iawn y tu hwnt bum mlynedd; 98%, cyn belled â'i fod yn cael ei ganfod yn ddigon cynnar. Ond roeddwn i bob amser yn amau fy mod wedi gadael pethau'n rhy hir. Yn sicr, roedd gen i ganser eilaidd, o bosibl am fy mod wedi aros yn rhy hir cyn mynd at y meddyg.

Yr aros heb wybod oedd y peth gwaethaf – dyna a achosodd y gofid a'r straen; roedd fy emosiynau ar chwâl. Fe wnes i osgoi troi at Dr Google i ymchwilio gan fy mod yn dipyn o besimist – rwy'n gefnogwr Lerpwl a rygbi Cymru ers blynyddoedd, felly rwy'n gallu bod yn besimist. Felly, ceisiais osgoi gwneud hynny cymaint â phosibl a gadael y cyfan i'r gweithwyr proffesiynol ac ymddiried yn eu cyngor a'u harweiniad nhw. 

Ond, unwaith roeddwn i'n gwybod yn union beth oedd i ddod,  roedd yn haws canolbwyntio. Mae'r cyfraddau goroesi, yr ystadegau, yn gadarnhaol iawn. Ond roeddwn i'n rhan o garfan ystadegol fach; 1, Roeddwn i'n 46 oed ar y pryd, felly roedd hynny'n dipyn o anomaledd am ei fod yn cael ei ystyried yn ganser dynion ifanc a 2, roeddwn i ymhlith y 10% neu lai y mae angen triniaeth bellach arnyn nhw, ac roedd angen y cemotherapi arna i. Ac yn ystod fy adolygiad blynyddol yn Felindre, gwnaethon nhw ganfod fod gen i nodiwl para-aortig yr ystyriwyd ei fod yn ganseraidd, felly bu'n rhaid i mi gael rhagor o gemotherapi a radiotherapi. Ond roeddwn i'n gwybod y byddwn i'n gallu ymdopi â'r cyfan.

Pan oeddwn i'n mynd yn ôl ac ymlaen i Felindre, byddwn i yno am 40 munud ar gyfer fy nghemotherapi, a byddai pobl eraill yno am 6/7 awr, ac roedd hynny'n agoriad llygad. Ac roedden nhw'n mynd yno am sawl dos hefyd, a wyddech chi, roedd hynny'n anodd. Byddwn i'n eistedd yno, yn heddwas mawr a chydnerth, yn edrych o gwmpas yn meddwl, ‘Dwi'n lwcus a dwi'n gweddïo dros bawb yma’. Felly, roeddwn i'n teimlo'n ddiolchgar o gael mynd yno.

Rwy'n cyfrif fy mendithion pan fydd pobl yn holi nawr, ond ar hyn o bryd, er bod fy nhaith wedi dechrau ers tair blynedd, oherwydd y cemotherapi eilaidd, maen debyg eu bod nhw ond yn ystyried fy mod yn glir ers dwy flynedd ar hyn o bryd, ac rwyf yn y cyfnod pum mlynedd hwnnw lle mae'r risg yn dal i fod ychydig yn uwch.  Felly, rwy'n credu mai pum mlynedd yw'r ffigur hudol rwy'n anelu ato. Rwy'n dal i gael fy ngoruchwylio, ac mae gwybod bod Felindre yno yn gofalu amdana i yn rhoi tawelwch meddwl mawr.

Drwy hyn i gyd, rwy'n teimlo'n ffodus tu hwnt. Rwyf wedi cael cefnogaeth fy nheulu cariadus o'm cwmpas. Roedd yn gyfnod rhyfedd iawn yn ystod COVID-19, ond wrth edrych yn ôl, roedd yn adeg hyfryd i ni fel teulu oherwydd roedden ni gyda'n gilydd, a rhoddodd hynny'r nerth i mi frwydro ymlaen.

Steve Jones, Prif Uwch-arolygydd gyda #TimHDC

Mae fy anhwylder gwaed, Niwtropenia, yn enetig ac mae'n golygu bod diffyg celloedd gwyn yn y gwaed i ymladd heintiau, a achosir gan fêr yr esgyrn.

Mae un o bob miliwn o bobl yn cael ei eni â'r cyflwr. Nid wyf yn gwybod am unrhyw un arall sydd â'r cyflwr am ei fod mor brin.

Fel unrhyw salwch cronig, ar ôl amser rydych yn dysgu am y ffyrdd gorau o'i reoli. Mae wedi fy newid fel person ac roeddwn bob amser yn gwybod fy mod eisiau gweithio mewn rôl sy'n helpu pobl, ac yn fy amser rhydd rwy'n codi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd ymuno â'r gofrestr mêr esgyrn.

Rwy'n ystyried fy hun fel un o'r rhai lwcus oherwydd, i rai pobl, trawsblaniad mêr yr esgyrn yw'r unig obaith.

Pe bawn i'n cael plant mae posibilrwydd y byddai ganddyn nhw Niwtropenia hefyd. Rwyf wedi ystyried hynny, ac rwyf wedi siarad â fy nghariad amdano, ac mae e' bob amser yn dweud  ‘os byddai ganddyn nhw Niwtropenia, byddai ganddyn nhw'r athrawes orau i ddelio ag ef’. Ac rwy'n credu ei fod yn iawn mewn ffordd. Yr holl bethau rwyf wedi eu dysgu ar hyd y ffordd – wyddoch chi, pan oeddwn i'n iau, bob tro roeddwn yn ymchwilio i'r cyflwr ar Google, byddai'r gair canser yn ymddangos ac, er nad oes gen i ganser, roedd yn codi ofn arnaf.

Ond mae'r triniaethau yn gwella o hyd ac mae'r GIG wrthi'n datblygu mwy. Yn fy arddegau, roedd yn rhaid i mi gymysgu fy mhigiadau fy hun gan ddefnyddio'r meddyginiaethau rhagnodedig, ond nawr maen nhw'n dod mewn chwistrell fach, ac rwy'n ei defnyddio, yna'i gwaredu. Felly, os byddwch chi'n ystyried faint mae hynny wedi datblygu mewn 15 mlynedd, dim ond parhau i wella fydd y triniaethau.

Jen Collins, Uwch Swyddog Cyfathrebu yn #TîmHDC

#PoblHDC | Mae gwasanaethu yn y fyddin am 24 mlynedd wedi fy arwain at y person dwi heddiw. Teimlais fod gen i ddigon o sgiliau trosglwyddadwy i ddod mewn i'r heddlu. Ar rai adegau yn ystod fy ngyrfa yn y Fyddin gwasanaethais mewn Plismona Catrodol. Fy rôl oedd gofalu am garcharorion, eu tywys yn ôl ac ymlaen, sicrhau eu bod yn cael gofal ac yn cael eu bwydo yn ystod eu cyfnod yn y carchar. Pobl filwrol oedd y carcharorion a oedd yn y carchar am droseddau byddent  wedi'u cyflawni yn y Fyddin. Felly roedd y sgiliau trosglwyddadwy yn hawdd i'w hymgorffori yn fy rôl gyfredol.

Gwasanaethais Ei Mawrhydi y Frenhines am Pan  bu farw ym Medi 2022, roeddwn i'n ffodus o gael mynd i Lundain i gyflawni dyletswyddau gwylnos o amgylch yr arch. Roedd hynny'n fraint ac yn anrhydedd arbennig i gael bod yn rhan ohono ac yn foment arwyddocaoll yn fy ngyrfa.

Weithiau dwi'n teimlo fy mod i'n brysur drwy'r amser. Fel Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu, rwy'n ymgysylltu â'r gymuned ac yn cydweithio â nhw, ynghyd â chwnselwyr i wneud fy ardal yn lle gwell.

Dwi wedi sefydlu amrywiol brosiectau Gwarchod y Gymuned a buddsoddi ynddynt drwy godi arian drwy redeg hanner marathonau. Bydd yr arian yn cael ei fuddsoddi yn y gymuned er mwyn ei wella.

Warren Williams, Swyddog Cymorth Cymunedol yr Heddlu yn #TîmHDC

Mae dwy flynedd wedi bod ers i mi ddechrau'r broses fabwysiadu. Dwi wedi cael canser ddwywaith o'r blaen, ond dwi bron yn 37 ac fe wnes i gyrraedd pwynt yn fy mywyd lle roeddwn i'n hapus yn y gwaith, roedd fy iechyd yn iawn a meddyliais 'beth ydw i eisiau gwneud mewn bywyd?'. Dwi'n sengl, heb gyfarfod y person cywir, ond roeddwn i'n gwybod fy mod i wedi bod eisiau bod yn fam erioed. Meddyliais 'pam ddylwn i golli allan ar fod yn fam am nad oes gen i bartner?'.

Roedd y flwyddyn gyntaf yn eithaf dwys, rhoddwyd gwaith cartref i mi bob tro roedd y gweithiwr cymdeithasol yn dod draw. Pethau fel fy nghefndir teuluol, fy magwraeth, y math o berson ydw i, popeth am fy swydd, fy niddordebau. Pob un dim amdanaf i ddweud y gwir. Yna cefais fy mhanel cymeradwyo fis Hydref 2021. Pan gefais i'r alwad ffôn i ddweud 'ydyn, maen nhw'n hapus ac wedi dy gymeradwyo', roedd hynny'n deimlad arbennig. I fod yn onest fe wnes i ddechrau beichio crio. Roedd hi'n daith hir iawn.

Mae wedi bod yn flwyddyn hir arall ers i mi gael fy nghymeradwyo. Mae ychydig o ieuadau posibl ond hyd yn hyn mae pob un wedi bod yn aflwyddiannus. Weithiau y rheswm yw fy mod i'n sengl a'r pryder ynghylch sut bydda i'n dychwelyd i weithio'n llawn amser a gofalu am fy mhlentyn fy hun. Gall fod yn anodd derbyn hynny weithiau; oherwydd nid yw'r ffaith nad ydw i wedi cyfarfod y person cywir yn golygu nad ydw i'n mynd i fod yn fam dda. Nid oes rhaid i mi fod mewn perthynas i fod yn rhiant i rywun.

Dwi'n ceisio pwysleisio i'r gweithwyr plant cymdeithasol bod gen i rwydwaith cymorth cadarn o'm cwmpas, mae gen i deulu agos iawn, ac mae pob un wedi bod yn anhygoel o'r dechrau.

Rydyn ni'n dathlu popeth, unrhyw esgus i fynd allan am bryd o fwyd neu gwrdd â'n gilydd, dyna'r math o bethau rydyn ni'n eu gwneud. Mae hynny'n gwneud i mi feddwl, 'Dwi mor gyffrous i allu gwneud hynny gyda phlentyn fy hun.' Dwi wedi bod yn lwcus iawn i gael y fagwraeth a gefais a dwi eisiau rhoi'r cyfleoedd hynny yn ôl i rywun arall.

Dwi'n gwybod y gallaf garu, rhoi sefydlogrwydd, trefn a chyfleoedd i blentyn. Yn union fel a gefais i.

Ni allaf ganmol fy ffrindiau na fy ngweithle ddigon; mae pawb wedi bod yn gwbl gefnogol.

Mae fy swydd wedi bod yn rhwystr ar adegau hefyd. I rai roedd yn broblem oherwydd o'u safbwynt nhw 'rwyt ti'n swyddog heddlu, rwyt ti'n gweithio 24/7, sut wyt ti'n mynd i ymdopi â phlentyn?'. Ond mae adegau wedi bod lle mae fy swydd yn rhan o'r hyn mae'r gweithiwr cymdeithasol plant yn hoffi amdanaf; y ffaith bod gen i'r ddealltwriaeth a'r tosturi o'r cefndiroedd sydd gan rai o'r plant hyn o bosib, a'r trafferthion y gallent fod wedi eu hwynebu.

Mae wedi bod yn broses llawn emosiwn. Dwi wedi cael adegau lle dwi wedi bod mewn hwyliau da ac adegau eraill i'r gwrthwyneb. Dwi dal ddim yn gwbl iawn eto.

Ond byddwn i'n dal i ddweud wrth unrhyw un sy'n ystyried mabwysiadu, os ydych chi mewn sefyllfa i allu mynd drwy'r broses, yna ewch amdani. Byddwch yn amyneddgar, a pheidiwch â mynd o flaen gofid. Cymerwch un cam ar y tro. Ceisiwch beidio edrych gormod i'r dyfodol. Deliwch gydag ef cam wrth gam. Gwnewch yn siŵr eich bod yn cysylltu â'ch rhwydweithiau cymorth drwy gydol y broses.

Ditectif Gwnstabl Jenna Hargraves, Adran Diogelu'r Cyhoedd