Tystiolaeth fforensig mewn treisio ac ymosodiadau rhywiol
Os digwyddodd y digwyddiad yn ddiweddar, efallai y bydd modd casglu tystiolaeth fforensig a allai helpu'r achos.
Mae tystiolaeth fforensig yn golygu rhywbeth y gallai'r troseddwr fod wedi'i adael ar ôl ac a allai ein helpu i brofi beth ddigwyddodd.
Gall tystiolaeth fforensig gynnwys:
- pethau o'r lleoliad fel condom neu hylifau’r corff
- tystiolaeth ar eich dillad neu'ch corff chi
- olion bysedd, neu dystiolaeth DNA (genetig)
Dim ond yn y saith diwrnod cyntaf ar ôl i'r ymosodiad ddigwydd y gall rhai mathau o dystiolaeth fforensig feddygol gael eu cymryd. A gorau po gyntaf y caiff y dystiolaeth ei chasglu - yr ychydig ddyddiau cyntaf sy'n ddelfrydol.
Ond peidiwch â phoeni os ydy hi eisoes yn hwyrach na hynny. Dyw hynny ddim yn golygu ei bod yn rhy hwyr i gasglu tystiolaeth fforensig. Mae'n dal yn werth trafod tystiolaeth fforensig os digwyddodd y drosedd fwy na saith diwrnod yn ôl. Mae’n bosibl casglu rhai mathau o dystiolaeth fforensig, fel ffotograffau o anafiadau neu samplau o wallt os ydych chi wedi cael eich drygio, yn nes ymlaen.
Dyw casglu tystiolaeth fforensig ddim yn golygu bod rhaid ichi riportio i'r heddlu
Gall tystiolaeth gael ei chadw a’i rhannu gyda ni os penderfynwch chi riportio yn nes ymlaen.
Felly, os nad ydych chi’n siŵr, ond eich bod yn credu y gallech fod am riportio’r drosedd inni yn y dyfodol, mae casglu tystiolaeth fforensig cyn gynted ag y gallwch yn cadw’ch opsiynau’n agored ac yn cadw’r rheolaeth yn eich dwylo chi.
Cadw tystiolaeth fforensig
Os ydych chi’n credu y gallech fod am roi tystiolaeth fforensig, yna os oes modd
Ceisiwch beidio â gwneud y canlynol
- bwyta neu yfed
- ysmygu
- ymolchi
- brwsio'ch dannedd
- mynd i'r toiled
- newid eich dillad
- glanhau neu dacluso’r fan lle digwyddodd y peth
Ceisiwch wneud y canlynol
- Cadw pobl ac anifeiliaid anwes eraill i ffwrdd o'r fan lle digwyddodd y peth.
- Cadw pethau fel condomau, neu unrhyw damponau, tywelion misglwyf neu hancesi papur rydych chi wedi'u defnyddio; a’u rhoi mewn bag plastig glân.
- Os oes angen i chi fynd i'r toiled, casglu unrhyw wrin mewn cynhwysydd glân.
- Os byddwch yn penderfynu brwsio'ch dannedd, rhoi’r brws dannedd mewn bag plastig glân a chadw’r dŵr a ddefnyddiwch mewn cynhwysydd glân.
- Os byddwch yn penderfynu newid eich dillad, sefyll ar rywbeth fel papur newydd neu dywel, i ddal unrhyw beth a allai ddisgyn oddi ar eich dillad, er enghraifft gwallt y troseddwr; yna eu cadw nhw heb eu golchi mewn bag papur.
Peidiwch â phoeni os ydych chi wedi gwneud unrhyw un o'r pethau hyn yn barod na phoeni ei bod yn rhy hwyr i wneud unrhyw un o'r pethau hyn. Dyw hynny ddim yn golygu ei bod yn rhy hwyr i gasglu tystiolaeth fforensig.
Rhoi tystiolaeth fforensig
Archwiliad meddygol fforensig
Gallwch gael archwiliad meddygol fforensig mewn Canolfan Atgyfeirio Ymosodiadau Rhywiol (SARC). Gallwn ni eich cyfeirio at SARC neu gallwch eich cyfeirio chi’ch hun heb ein cynnwys ni o gwbl.
Mae rhai SARCs mewn ysbytai, mae eraill yn y gymuned leol. Mae ganddyn nhw enwau gwahanol mewn lleoliadau gwahanol o gwmpas y wlad.
Mae nifer o SARCs yn ardal Heddlu De Cymru.
Mae Ynys Saff yn cynnwys Caerdydd a'r Fro.
Mae Llwybrau Newydd yn cynnwys Abertawe, Castell-nedd, Port Talbot, Merthyr Tudful, Rhondda Cynon Taf a Phen-y-bont ar Ogwr.
Mae'r dolenni uchod yn rhoi eu lleoliadau a manylion y cymorth sydd ar gael.
Byddwch yn cael cymorth drwy broses yr archwiliad meddygol. Nyrs neu feddyg fydd yn gwneud yr archwiliad. Maen nhw wedi'u hyfforddi'n arbennig i wneud hyn mor sensitif â phosibl. Gallwch ofyn am gael gweld nyrs neu feddyg benywaidd neu wrywaidd. Byddan nhw’n cymryd eich hanes meddygol ac yn egluro beth yn union fydd yn digwydd.
Fe fyddan nhw:
- yn sicrhau eich bod yn ddiogel ac yn iach
- yn cofnodi unrhyw anafiadau
- yn cymryd samplau (er enghraifft defnyddio swabiau) a allai helpu gyda'r ymchwiliad
Siaradwch â nhw os ydych chi’n awyddus i roi tystiolaeth ond nid ei rhannu gyda'r heddlu eto.
Pecynnau tystiolaeth gynnar
Os byddwch yn riportio’r drosedd inni, efallai y byddwn yn cynnig pecyn tystiolaeth gynnar ichi er mwyn casglu tystiolaeth fforensig cyn ichi fynd am archwiliad meddygol fforensig (os penderfynwch chi gael un).
Mae hyn yn ein galluogi i gasglu tystiolaeth a allai gael ei cholli fel arall, fel sampl wrin os oes angen ichi fynd i'r toiled, neu swab ceg os ydych chi eisiau bwyta neu yfed.