Anffurfio organau cenhedlu benywod (FGM)

Diffinnir anffurfio organau cenhedlu benywod (FGM), a elwir hefyd yn ‘dorri menywod’ neu ‘enwaedu menywod’, gan Sefydliad Iechyd y Byd fel unrhyw weithdrefn sy’n golygu tynnu rhan neu’r cyfan o organau cenhedlu allanol menywod, neu anaf arall i organau cenhedlu menywod am resymau anfeddygol. Mae FGM yn anghyfreithlon yn y DU, gyda chosb o hyd at 14 o flynyddoedd o garchar. Gallwch ganfod yr hyn rydym yn ei wneud i atal FGM, a sut i gael cymorth os effeithiwyd arnoch.

Mathau o FGM

Gallai fod effeithiau difrifol i FGM - yn seicolegol, emosiynol a meddygol. Gall gynnwys poen eithafol, sioc, haint, gwaedlif, anffrwythlondeb, anymataliaeth, HIV, haint y llwybr wrinol, rhwystr mislif, a marwolaeth.

Nid oes manteision iechyd i FGM. Mae’n golygu tynnu a difrodi meinwe organau cenhedlu iach a normal menywod, ac mae’n amharu ar swyddogaethau naturiol cyrff menywod am weddill eu hoes.

Dosbarthir FGM yn bedwar prif fath:

• math 1: tynnu rhan neu’r cyfan o’r clitoris neu gwfl y clitoris
• math 2: tynnu rhan neu’r cyfan o’r clitoris a’r gweflau lleiaf
• math 3: culhau agoriad y wain drwy greu sêl orchuddiol, a wneir drwy dorri a gwnïo’r gweflau mwyaf drosto
• math 4: pob math arall o weithdrefnau niweidiol i organau atgenhedlu menywod at ddibenion anfeddygol, er enghraifft pigo, tyllu, rhicio, crafu, ymestyn neu serio ardal yr organ genhedlu

Rhagor o wybodaeth am elfennau meddygol FGM.

FGM a’r gyfraith

Mae FGM yn fath o gam-drin plant ac mae’n groes i’r gyfraith yn y DU. Mae Deddf Anffurfio Organau Cenhedlu Benywod 2003 yn ei gwneud hi’n anghyfreithlon i wneud y canlynol:

• cyflawni FGM yn y DU
• cynorthwyo neu drefnu i rywun gyflawni FGM dramor ar ferched sy’n Ddinasyddion Prydeinig neu’n drigolion sydd fel arfer yn preswylio’n y DU
• cynorthwyo merch i gyflawni FGM ar ei hun

Mae cosb o hyd at 14 mlynedd o garchar am FGM.

Gorchmynion amddiffyn rhag FGM (FGMPO)

Gorchymyn sifil yw gorchymyn amddiffyn rhag FGM (FGMPO) a ddefnyddir i amddiffyn y rheini sy’n agored i ddioddef FGM, a’i atal rhag digwydd. Mae’n rhoi hyblygrwydd i’r llysoedd bennu amodau ynghylch diogelu a lles yr unigolyn gwarchodedig. Golyga hyn y gall llys roi darpariaethau ar waith i hwyluso dychweliad diogel merched yr aed â hwy y tu allan i’r DU at ddiben FGM.

Gellir cael FGMPO drwy dri llys teulu. Gall torri FGMPO fod â chosb o hyd at bum mlynedd o garchar.

Arwyddion rhybudd

Mae nifer o ddangosyddion sy’n nodi y gallai merch fod wedi dioddef FGM. Mae enghreifftiau yn cynnwys:

• newidiadau sylweddol mewn ymddygiad
• absenoldeb o’r ysgol, yn arbennig yn dilyn taith i wlad sy’n arfer FGM
• treulio cyfnodau hir o amser allan o’r ystafell ddosbarth
• treulio mwy o amser nag arfer i fynd i’r tŷ bach
• osgoi mynd i’r tŷ bach
• anghysurwch wrth eistedd i lawr
• osgoi ymarfer corff a dosbarthiadau Addysg Gorfforol
• heintiau mislif neu wrinol aml

Yn aml ni fydd plant yn ymwybodol bod FGM yn mynd i ddigwydd. Yn anffodus, golyga hyn na fydd llawer o arwyddion cyn y bydd yn digwydd. Fodd bynnag, weithiau caiff plant wybod ymlaen llaw, a gallai hyn arwain at newid yn eu hymddygiad, megis ceisio cyngor neu gymorth gan weithwyr proffesiynol a ffrindiau.

Sut i riportio FGM

Os ydych chi’n amau bod person yn cyflawni FGM, neu’n meddwl bod rhywun rydych chi’n ei hadnabod wedi dioddef, neu’n mynd i ddioddef yn fuan, ewch i’n tudalen Sut i riportio achos posibl o gam-drin plant i weld nifer o ffyrdd y gallwch gysylltu. Neu, ffoniwch y llinell gymorth FGM genedlaethol ar 0800 028 3550.